| |
|
|
|
|
Efteling-attracties blijven, op een enkele
creatie in het
Sprookjesbos na, zelden jaar
na jaar het zelfde. Altijd is er wel zijn er
redenen om zaken aan te passen: wisselende
bezoekerspatronen nopen tot verlengen of
verkorten van wachtrijen, beschikbare
technieken verbeteren (of verslechteren), en
veiligheidsvoorschriften worden
aangescherpt. Ook de Pagode heeft in de loop
van zijn ruim twintigjarige bestaan de
nodige veranderingen ondergaan. Daarnaast
vonden er heel wat noemenswaardige
gebeurtenissen plaats waar de vliegende
tempel een hoofdrol in speelde. We zetten ze
hier chronologisch op een rij.
De pagode opende op donderdag 28 mei 1987,
wat heel toepasselijk de dag was waarop dat
jaar Hemelvaartsdag viel. De krant schreef
er die week over:
Vliegende tempel Pagoda nieuwste
topattractie – Naar de hemel in de
Efteling.
De jongste aanwinst van
sprookjespark de Efteling in
Kaatsheuvel, de vliegende tempel
Pagoda, biedt de bezoekers de
mogelijkheid kilometers ver over
Brabant te kijken. Vanaf
Hemelvaartsdag – 28 mei – kan het
publiek in de Efteling letterlijk
ten hemel varen. De beroemde Langnek
verdwijnt bijna in het niets.
Gelijk een ober heft een gigantische
stalen arm in een rustig tempo een
rond platform op tot een hoogte van
45 meter. Om in Efteling-stijl te
blijven is het vliegende gevaarte
geheel aangekleed als een Thaise
tempel. Eenmaal boven draait het
platform, dat een doorsnede heeft
van zestien meter, een paar minuten
in de rondte, waardoor de
luchtreizigers op hun gemak alles
kunnen bekijken. Bij helder weer,
zoals gisteren, is een plaats als
Breda duidelijk te zien, evenals
bijvoorbeeld de Amercentrale in
Geertruidenberg.
Acht miljoen
De Pagoda heeft een investering
gevergd van acht miljoen gulden.
Voor dat bedrag beschikt de Efteling
nu over de hoogste beweegbare
attractie van de wereld. In Florida
in de Verenigde Staten bevindt zich
iets vergekijkbaars, maar deze is
drie meter lager. De constructie van
de Pagoda is te vergelijken met een
grote hijskraan. Onder aan de
beweegbare arm met daaraan de
tempel, zit een scharnierpunt met
een as van zestig centimeter
doorsnee. Om de zaak in evenwicht te
houden zit aan de arm een
contragewicht van 340 ton. Dit
gewicht verdwijnt telkens in een
tien meter diepe put, wanneer de
Pagoda omhoog gaat. Met behulp van
hydraulische hefcilinders wordt de
arm op en neer bewogen. Per keer
kunnen 120 mensen mee. Om alle
risico’s uit te sluiten gaat de
Pagoda bij windkracht vijf niet meer
omhoog.
Het is inmiddels traditie geworden
dat de Efteling aan het begin van
het seizoen een nieuwe attractie
opent. Dat deze methode effect heeft
blijkt uit de enorme
bezoekersaantallen van de laatste
jaren – 2,4 miljoen – en de
recordomzet van fl 65 miljoen in
1986. Algemeen Efteling-directeur,
ir. R. De Clercq, kon gisteren al
melden dat dit record waarschijnlijk
dit jaar weer verbroken gaat worden.
Hij baseerde die conclusie op de
bezoekersaantallen van de eerste zes
weken van het seizoen 1987, die hij
‘verheugend’ noemde. “Daarnaast is
de bereidheid om wat uit te geven in
het park veel groter geworden”, zei
hij.
Ook op andere gebieden is de
Efteling actief. Zo is dit jaar
uitgeroepen tot ‘het jaar van de
bloemen’. Honderdduizenden bollen en
planten moeten het beeld van het
park opfleuren en zo de oudere en
buitenlandse touristen naar het park
lokken. In vergelijking met andere
jaren worden er drie keer zo veel
bollen en planten in de grond
gestopt. [...] |
Die goede oude tijd...
Kroniek van een Sprookje maakt
nogal
een punt van de subtiele naamsverandering
die de attractie kort na de opening
onderging. Hoewel de vliegende tempel
namelijk als PagodA werd gepresenteerd
(zoals bijvoorbeeld het krantenartikel
hierboven ook aangeeft), staat deze
tegenwoordig als PagodE op de kaart. De
schrijver van de Kroniek uit ook al zo zijn
twijfels over de destijds gegeven uitleg dat
“Pagoda” in het Thais “graf” zou betekenen,
en dus onacceptabel zou zijn als naam voor
de attractie. Ton van de Ven begon terecht
aan deze conclusie te twijfelen toen hij in
Thailand op veel plaatsen de naam “Pagoda”
op restaurants en dergelijken vond. Hoe het
ook zij: de belangrijkste internationaal
gebruikte betekenis van “Pagoda” is precies
dat wat men verwacht: een torenvormig
bouwsel met meerdere overhangende daken.
“Pagoda” is dan ook het gebruikelijke
Engelstalige woord voor deze tempelgebouwen.
De attractie in de Efteling heet, want
minder internationaal dus, tegenwoordig
echter gewoon, op z’n Nederlands, “Pagode”.
Zoals wel vaker bleef de parkplattegrond van
Henny Knoet jarenlang stug aan het verleden
vasthouden; hierop stond de naam van de
attractie nog tot in de jaren negentig
aangegeven met een A op het einde.
Een kleine correctie op de naam was niet de
enige subtiele verandering in deze periode.
Net als met de kleurstelling van de
draagconstructie van de Halve Maen gebeurde,
werd het beige van de ballustrade van het
bezoekersplatform van de tempel
overgeschilderd naar groen.
Tijdens Winter-Efteling nummer één ―die van
1999-2000― was de Pagode voor het eerst ook
rond de kerst te bezoeken. Parkgasten
genoten in de kou van een heel nieuw
perspectief op het fraai verlichtte park. De
attractie zelf kreeg extra verlichting om
als “Zwevende Kerstboom” de folders in te
kunnen.
Tijdens de Winter-Efteling van 2002-2003
bleef de Pagode dicht. Er vond in deze
periode, naar aanleiding van de ontdekking
van haarscheurtjes, groot onderhoud plaats
aan de hydraulische hefcilinders nabij het
contragewicht. Bezoekers moesten het deze
winter dan ook doen met een op een paar
meter hoogte “geparkeerde” tempel en een
extra entertainment-act om de omgeving toch
nog wat op te fleuren. Aan de voet van de
Thaise tempel werd het publiek met typisch
Chinees (logisch!) draken-entertainment
vermaakt. |
Na het onderhoud aan de
hefcilinders tijdens de
voorgaande winter, was het de
bedoeling dat de Pagode tijdens
de zomer van 2003 weer volop zou
kunnen draaien. Helaas bleek het
zestien jaar oude Flying Island
nog meer onderhoud nodig te
hebben; tijdens het seizoen werd
er onder andere gesleuteld aan
het bezoekersplatform zelf en
bleek er één en ander mis te
zijn met de balansmechanismen.
De Pagode bleef hierdoor ruime
tijd gesloten. Toen deze weer
opende voor het publiek, bleef
de tempel in de eerste weken
nogal eens wiebelend en hoorbaar
zuchtend en steunend steken
(soms wel een uur of langer!)
bij het stijgen en dalen. Later
in het seizoen werden de laatste
problemen gladgestreken; vanaf
dat moment roteert het
bezoekersplatform niet langer
alleen linksom, maar ook
rechtsom. beide draairichtingen
wisselen elkaar per "vlucht" van
de attractie af. |
Een correct werkende Flash-plugin is hier noodzakelijk.
|
|
Het jaar 2004 bracht de Pagode de grootste
veranderingen in zijn geschiedenis. Niet
zozeer aan de tempel zelf, maar wel aan
alles daaromheen. Efteling-ontwerper Michel
den Dulk ontwierp voor dit seizoen een hele
reeks aan nieuwe, verfraaiende details voor
de parkinfrastructuur. Hij creëerde her en
der extra pleintjes, rustieke hoekjes met
banken om te rusten, sierlijke granieten
randjes langs de paden én gaf de
landschappelijke inpassing van de Thaise
tempel een metamorfose.
De eigenlijk vrijwel nooit meer tot de
volledige capaciteit gebruikte wachtrij van
de Pagode werd gehalveerd, door alleen de
rechterhelft van de meandering te laten
bestaan. De ingang van de attractie werd wat
verplaatst, zodat deze nu recht op het
pleintje bij de Toko uitkomt, en boven de
ingang van de wachtrij kwam een (helaas wat
al te eenvoudig uitgevoerd) naambord als
vervanging van de belettering op de stenen
ommuring. Rondom de Pagode werd volop bamboe
aangeplant, met name aan de randen van het
nieuw aangelegde terras. De uitgang van de
attractie werd ook flink onder handen
genomen. Hier werd een hoge wand van
natuursteen blokken opgetrokken, met daarop
sierverlichting met een oosters tintje.
Rondom de attractie werden grote blokken van
een vergelijkbare natuursteen neergelegd,
tot aan de Brink toe. De trapsgewijze
bloemperken die altijd al de Pagode sierden
werden wat degelijker opgezet met stenen
keermuurtjes; daarop werden verschillende
Aziatische grassen geplant om tropische
rijstsawa’s te emuleren. Al met al een
behoorlijk ingrijpende visuele update,
waarna de Pagode er weer jaren tegenaan kon.
 Op 21 oktober 2007 sprong de Belg Johan
Vervoort van de Pagode. Het betrof hier geen
zelfmoordpoging van een verstokte
Efteling-liefhebber die het
Gondoletta-traject “nieuwe stijl” voor het
eerst onder ogen kreeg, maar een zogenaamde
BASE-jump; een sprong, met parachute, van
een gebouw, rots, klif of andere hoge maar
vaste positie. De springer bracht het er
heelhuids vanaf en landde op de Brink. De
Efteling was "not amused" door de
spectaculaire sprong van de Belg en besloot
aangifte tegen hem te doen. In
2008 werd Johan voor zijn actie veroordeeld
tot het betalen van een boete van 500 euro.
Johan Vervoort was met zijn BASE-jump niet
de eerste die vreemde capriolen uithaalde
vanaf de Pagode. In de zomer van 1987
presenteerde de Efteling met de Francaise
Jocelyne Compoint een zesmaaldaagse
trapeze-act, waarbij deze dame, onder de op
45-meter hoogte zwevende tempel, een
bloedstollende show weggaf: "Het werk kost
veel kracht, meer dan leningheid. Je moet
wel telkens blijven beseffen, dat er
risico's zijn", aldus Jocelyne in "Efteling
Nieuws". |
|
|
|
|
 |
| |
|
|
|
|
Gedrukte bronnen