Attracties - Carnaval Festival - Volg Jokie door deze Wereld Vol Prrret!
 
 
Pagina 1 Pagina 2 Pagina 3 Pagina 4 Pagina 5 Pagina 6
          Jokie-aanwijzer -|- Graphic: Bram Elstak © het WWCW 2006
 

Bovenstaande titel, een fragment uit de Sherman-Brothercompositie die over de hele wereld in Disneys It’s a Small World te horen is, lijkt welhaast op maat gemaakt voor het beschrijven van de relatie tussen het Carnaval Festival van Joop Geesink en It’s a Small World van Walt Disney. Dat is dan ook ― wat een verrassing! ― hetgeen dat we in dit artikel gaan doen.

Elders in deze rubriek bespraken we al kort de herkomst van Joop Geesinks idee voor het “Carnaval Festijn”. Ter verduidelijking nog een kort citaat uit “Op Weg naar Ooit” van Efteling-directeur Marc Taminiau:

Marc TaminiauHij [Joop Geesink dus] had de attractie afgekeken van Disneys: It’s a Small World. Alleen de nieuwe attractie Carnaval Festival was veel vrolijker, kleurrijker en dus beter. En aangezien 99,5% van het Eftelingbezoek niet in Disney Amerika (Disney [–land Resort] Parijs was er toen nog niet) zou gaan kijken, kon er toch geen vergelijking gemaakt worden.

Geesink was met meer Disney-ideeën naar de Efteling gestapt; “De Efteling – Kroniek van een Sprookje” van H. Vanden Diepstraten noemt ook een zogenaamde “Jungle Symfonie”, een show met op muziek bewegende dieren die een dag in de jungle uitbeelden. Een Geesinkversie van de Enchanted Tiki Room dus, de beroemde Disney-attractie die haar debuut maakte in 1963 en de allereerste toepassing was van de later wereldberoemde Audio Animatronics; robots die synchroon met een geluidsspoor bewegen. De Jungle Symfonie haalde de eindstreep in Kaatsheuvel niet. Joops versie van It’s a Small World echter wél.

It's a Small World -|- Foto: Friso Geerlings, © het WWCW 2006It’s a Small World is tegenwoordig in elk Disney-resort op de wereld te vinden (Hong Kong Disneyland zal het eerste Magic Kingdom-achtige Disney-park zonder deze attractie in het assortiment worden) en is één van de “Signature Rides” die Disney-parken zo beroemd maken. De attractie werd door WED Enterprises, het tegenwoordige Disney Imagineering, ontwikkeld voor de New York World’s Fair van 1964-1965. Pepsi Cola sponsorde dit prijzige “Tribute to UNICEF”, waarin bezoekers in een boot gezeten langs een clichématige en kleurige uitbeelding van allerlei landen worden gevoerd, waarin kinderen gezamenlijk steeds “It’s a small world after all” zingen in hun moedertaal. De ride met haar honderden bewegende poppen bleek ― ondanks de lelijke industriële loods waarin deze toen nog gehuisvest was ― dé publiekslieveling van de Fair; een waar schot in de roos van WED. In 1966 opende de inmiddels verplaatste attractie in Disneyland, Anaheim, California. Net als in Carnaval Festival zijn de decors van de attractie uitgewerkt in een coherente maar eenvoudige visuele stijl. Tegen kleurige wanden dansen, zingen en feesten de figuren op de maat van een echte “oorwurm” melodie.

Verantwoordelijk voor de visuele stijl en het pastelkleurige palet van It’s a Small World was Mary Blair (1911-1978). Mary was in de jaren veertig en vijftig in dienst bij Disney als kleur- en lay-outstyliste. In die hoedanigheid werkte ze onder andere aan de kleurschema’s van beroemde Disney-classics als “Cinderella”, “Alice in Wonderland” en “Peter Pan”. Bij al deze producties werkte ze samen met directing animator Marc Davis (1913-2000), de man achter het latere succes van “Pirates of the Caribbean”. Toen Walt in 1963 speelde met het idee voor “It’s a Small World” kwam al snel de herinnering aan een bepaalde sequentie uit de Disney-tekenfilm “The Tree Caballeros” bij hem op. Mary Blair werkte rond die tijd niet meer bij Disney maar als zelfstandig kinderboekillustrator. Zij was de styliste van deze “La Piñata”-sequentie uit de “Caballeros”. Walt wist direct dat hij deze stijl wilde gaan hanteren bij zijn grootste poppenshow ooit. Mary werd teruggehaald naar Disney, en samen met haar collega-van-toen Marc Davis (en natuurlijk vele anderen) ontwierp ze vervolgens in een aantal maanden de wereldberoemde attractie. De wereld is maar klein, bleek hierdoor zelfs tijdens de ontwikkeling van de rit maar weer eens te meer.

Mary Blair, haar ontwerpen en kleurenschema's voor It's a Small World -|- Foto's: WED; Collage: Friso Geerlings, © het WWCW 2006

Het kostte heel wat moeite om voor allerlei geografische en culturele gebieden op aarde de juiste sleutelscènes te bedenken die het voor alle bezoekers meteen duidelijk maakten welk land ze aan het bekijken waren. Blair en Davis kozen deels landen die Geesink later ook zou gebruiken in zijn attractie (waaronder Nederland), maar selecteerden ook een aantal andere landen en gebieden, zoals India en het Midden-Oosten. Allemaal werden deze landen geduwd in een stilistische mal die de architectuur en de stijl van het betreffende land zou abstraheren tot een volgens een bepaald intergeografisch kleur- en vormvocalublair opgestelde eenheid. Karal Ann Marling omschrijft het in “Designing Disney’s Themeparks” als:

Designing Disney's Theme ParksIt’s a Small World is the International Style applied to the task of storytelling and painted in psychedelic colors. […] Not quite pictures of building, but not quite buildings either, the settings of It’s a Small World match the childhood theme with an environment that could have been made by an imaginative toddler equipped with blunt scissors, paste, and a couple of cardboard boxes.

Natuurlijk zijn er genoeg verschillen te ontdekken tussen It’s a Small World en Carnaval Festival om Geesink niet écht te betichten van plagiaat; het compleet andere transportsysteem (bootjes versus wagentjes) geeft bijvoorbeeld al een heel ander perspectief op de rit. Geesinks stijl is cartoonesker dan die van Blair en Davis; zijn poppen hebben geen kleine poezelige kinderneusjes, maar grote rode clownsneuzen. Ook de basiskleurstelling van de rit is heel anders. Waar Geesink gebruikmaakt van verzadigde kleuren op een donkere achtergrond, sterk neigend naar primaire en donkere tinten, is “It’s a Small World” juist opgezet op een basis van wit en pastel. De scènes van latere versies van de Disney-attractie, bijvoorbeeld die in Florida of Parijs, zijn ook nog eens heel anders dan Carnaval Festival door hun duidelijke plaatsing in een grote, alle scènes omspannende hal. Carnaval Festival plaatst hier een veel intiemere sfeer tegenover, met kleine scènes in een onoverzichtelijke ritlayout. Tenslotte mist Caranval Festival ook grotendeels de ideologische boodschap van wereldvrede en integratie die de Disney-attractie poogt over te brengen. Geesinks creatie is bovenal gewoon leuk.

Carnaval Festival is in deze hele context veel meer “inspired by” dan “copied from” het bronmateriaal dat Disney in de jaren zestig aan het enthousiaste publiek voorstelde. Het resultaat na een ritje is echter bijzonder vergelijkbaar: een grijns (van plezier óf frustratie) op het gezicht van jong en oud, en een nog maanden nadreunend liedje in het hoofd.

Eén van Marc Davis' ontwerpen voor It's a Small World -|- Illustratie: WED, © Disney
o Eén van Marc Davis' ontwerpen voor de attractie.



 
Vertelden wij van het WWCW je al...
...dat de oplettende Festival-bezoeker zowel tussen de toeristen in Groot-Brittannië als in het feestgedruis van Duitsland een Nederlander kan ontdekken? Achter de meest rechtse paleispoort zien we een figuur met rood-wit-blauwe hoed, terwijl in Duitsland een bewoner een oranje masker en oorbellen in de Nederlandse driekleur draagt.
 


De komst en voortdurende aanwezigheid van Carnaval Festival binnen het park bracht in de loop der jaren ontzettend veel promotie en publiciteit met zich mee. Het aantal souvenirs dat in de afgelopen twintig jaar in het kader van deze attractie is verschenen, is dan ook gerust enorm te noemen. De lollige carnavalsvierders in het Reizenrijk kunnen zich wat merchandise betreft vanaf dag één meten met de bewoners van het Sprookjesbos, Knoetnar Pardoes en de Laven van Van de Ven. De rode ronde feestneus, het immer omnipotente icoon van de attractie, mag inmiddels een klassieker genoemd worden. In deze tekst bespreken we de verschillende promotionele activiteiten die het park rond Geesinks creatie ondernam. Niet alleen de souvenirs, TV-spots en drukwerk passeren de revu, maar we maken ook een uitstapje naar een TV-serie die inmiddels onder Efteling-liefhebbers een ware cultstatus heeft weten te bereiken.

Rode Neuzen in de Carnaval-Festivalcampagne van 1984 -|- Scans: Friso Geerlings, © het WWCW 2006


De figuurtjes uit Carnaval Festival zijn altijd veelvuldig ingezet op allerlei drukwerk. Ze zijn fel van kleur en strak van vorm en steken daarmee flink af tegen de ingetogen en ingewikkelde vormen van Pieck en Van de Ven. Het WWCW heeft speciaal voor deze beschouwing Jokie zélf gevraagd naar zijn mening over het één en ander (maar vooral de parkfolders), en zo kunnen wij de mening van de feestenmeester hieronder publiceren. Jokie aan het woord:

Jokie 1. 1984
"Meteen maar mijn nummer één, absoluut mijn favoriete folder. Het was het jaar dat m’n vrienden en ik ons vestigden in de Efteling, en dat werd in deze folder heel duidelijk gemaakt. Ze noemden ons op de voorkant al "uniek" en in de folder staat het vol met rode neuzen. Ja, zelfs Langnek had een rode neus op, net als in die reclamespot destijds. Daar hebben wij allemaal toch wel erg om moeten lachen hoor, dat was echt dolle prrret!"

2. 1997
"M’n tweede keus dan. Ik sta er zélf niet in. Een paar collega’s van me wel, maar daar gaat het eigenlijk niet om bij deze folder. Robert-Jaap Jansen heeft hier namelijk in deze folder eindelijk geluisterd naar onze roep om meer vrolijke kleuren. Meer feest! Altijd maar die Pieck-kleuren, zo ingetogen! 1997 was het laatste jaar dat we nog de heerser waren over het grote plein in het Noorderpark. Confetti, ballonnen, taarten en veel fel gemaakte foto’s sieren deze folder en alle verdere druksels van dat seizoen."

3. 1988
“Alle folders in de jaren tachtig heb ik verder altijd met plezier gezien. Vooral omdat m’n Carnaval Festival er altijd wel in stond. Toch kies ik hier voor één speciale versie uit deze tijd, die van 1988 was toch wel de beste! Die leuke oude man met een rode neus in de folder en die schat van een meid op de voorflap maken het toch wel een plaatje.”

4. 2004
“Na jaren van voortrekkerei van andere minder kleurige en minder vrolijke attracties mochten wij sinds…”

5. 2003
“…2003 in grote getallen weer gezien worden op de Reizenrijkpagina’s van de folder. Ik heb sowieso goed gemerkt dat we sinds dit jaar opeens weer enorm in trek zijn bij de Efteling. Mijn geestelijk vader zou er trots op zijn dat zijn bedrijf zelfs voor het Sprookjesbos zoveel moois maakt. Ook nog deels voor onze attractie trouwens. We worden kennelijk weer met open armen ontvangen door eenieder, want zelfs het entertainment op mijn plein is in dat jaar aan ons gewijd: de rode-neuzenreis! Prachtig! Als ik niet zo’n lachebek was zou ik er haast een traantje van wegpinken, van geluk natuurlijk!"


“Wij presenteren: Jokie de Prrretneus, uw gastheer en gids op een feestelijke wereldreis in “Carnaval Festival”, een show met kleurrijke decors en 300 grote en kleine poppen, waarvan de meeste bewegen. Een vrolijke melodie begeleidt u door deze fantastische poppenshow, waar in elk land de karakteristieke instrumenten weerklinken. Stap in en volg Jokie door deze wereld vol prrret.”

Presentatie van Jokie de Prrretneus in het fotoboekje van 1984 -|- © Efteling/EuroColorMet deze opgewekte en ontwapenend eerlijke beschrijving (want inderdaad: de meeste bewegen) werd Carnaval Festival in 1984 geïntroduceerd in de jaarlijks uitgegeven souvenirfotoboekjes. Trots als het park was op haar eerste darkride-met-transportsysteem kreeg Geesinks wereld een mooie finaleplaats in het gewaardeerde drukwerkje. Foto’s met ronkende bijschriften als “Parijse pret”, “La Bella Italia” en “Apetrots Afrika” zorgden ervoor dat eenieder die Efteling-souvenirs doorbladerde kon afsluiten met de vrolijke kleuren van het Carnaval Festival nog op het netvlies, en de geur van Euro-Color-Cards-Sleeuwijk-inkt nog in de neus.

Jarenlang bleven de laatste pagina’s de plek waar Jokie en kornuiten te vinden waren in het boekje, en ook de foto’s zelf veranderden ― op een enkele afmetingaanpassing na ― niet. Opvallende wijzigingen waren er in 1992 (toen er voor het eerst een foto in het boekje verscheen van de ingang van de attractie), 1993 (toen de paginavullende foto van de aap werd vervangen door een prachtige overzichtsfoto van het park, waarop goed te zien is hoe het Reizenrijk ― en dus ook Carnaval Festival ― er destijds bijlagen), 1995 (toen het formaat van de entreefoto halveerde en de foto’s op de rest van de pagina’s werden vervangen) en ten slotte 1998 (toen een ingrijpende metamorfose van het fotoboekje plaatsvond en Carnaval Festival het voortaan met nog slechts 3 foto’s moest doen).

Tot 2000 besloegen de foto’s van Carnaval Festival nog steeds, welhaast als traditie, de laatste paar pagina’s van het boekje, maar vanaf dit jaar wierp men deze systematiek overboord. Door de toevoeging van de Winter-Efteling schoven de Festivalpagina’s een bladzijde op. In de compleet vernieuwde edities van het fotoboekje (begonnen in 2002) vinden we Jokie en zijn collegae nog slechts, zeer bescheiden, in het midden van het boekje, alwaar zij een dubbelpagina delen met het Efteling-theater, de Pagode en de Gondoletta.


Carnaval-Festivalsouvenirpoppetjes -|- Collectie: Jorn van de Wetering; Foto: Friso Geerlings, © het WWCW 2006De merchandise-afdeling van de Efteling was in haar nopjes met de komst van Carnaval Festival. Niet alleen werd er naast deze attractie een moderne, grote souvenirwinkel gebouwd (heel bijzonder in die tijd), ook leende de simplistische, cartooneske stijl van de attractie zich uitstekend voor een uitgebreide souvenirlijn en was er al gauw een heel arsenaal aan Carnaval Festival-spul in de Efteling te koop. Het zal niemand verbazen dat de spierwit ingerichte Jokie de Prrretneus-shop in de jaren ’80 een schier onuitputtelijke berg prullaria met beeltenis van de guitige nar verkocht. Een situatie die te vergelijken is met de commerciële exploitatie van Pardoes, jaren later. Zo waren er de gebruikelijke knuffels en sleutelhangers, maar ook wat speciale artikelen, zoals vaantjes (menig jongenskamer was er mee behangen) en schoolkoffertjes. Hét (gratis dan wel goedkoper) hebbeding uit die tijd was natuurlijk de rode opzetneus (zelfs jarenlang te koop in de winkel van de attractie).

Vanaf het einde van de jaren negentig werd het beduidend minder met de Carnaval Festival-meJokie knuffeltje en Jokie koffertje -|- Collectie: Jorn van de Wetering; Foto: Friso Geerlings, © het WWCW 2006rchandise. Souvenirwinkel Het Valies verving de Jokie-shop en behalve enkele kleine verwijzingen naar het Festival in deze winkel, was Vogel Rok voortaan verreweg het meest vertegenwoordigde attractie tussen de snuisterijen die hier werden verkocht.

In 2004 keerden de olijke figuren met hun rode neuzen vrij onverwacht terug op de planken van de souvenirwinkels. Een jaar eerder al hadden het Sprookjesbos, Vogel Rok en Droomvlucht een nieuwe souvenirlijn gekregen, en een in het volgende seizoen waren dan ook Fata Morgana en Carnaval Festival aan de beurt. Nieuwe beeldjes, pins, sleutelhangers, T-shirts, puzzels, paraplu’s, borden en nog veel meer vulden de winkels. Opmerkelijk was dat gastheer Jokie de Prrretneus dit keer in geen velden of wegen op de spulletjes te bekennen was. Een hint die we wellicht serieus hadden moeten nemen. In plaats daarvan schopten enkele standaardfiguren uit de attractie (een boertje, een Mexicaantje en een Eskimo) het tot nieuwe “mascottes” van de populaire rit.

De echte revival op souvenirgebied werd echter bewaard voor het Loeki-seizoen 2005. Al bij opening bleek het park geïnvesteerd te hebben in fraai uitgevoerde Loeki-pins en verschillende maten knuffels. In de loop van het seizoen kwamen hier nog allerlei andere spullen bij, zoals rietjes met figuurtjes erop, etuis, broodtrommels, sleutelhangers en puzzels. Enfin, de hele santenkraam. Wij van het WWCW hadden verwacht dat het park wel grotendeels de souvenirlijnen van Huis ten Bosch in Nagasaki, Japan zou overnemen (alwaar Loeki ook de mascotte is), maar dit bleek, na nadere inspectie in allebei de Loeki-parken, niet zo te zijn. In elk geval doet het Carnaval Festival dankzij de leeuw en zijn kornuiten weer volop mee als meest besouvenirde attractie van het Reizenrijk.

Ladingen Loeki-souvenirs in Huis ten Bosch, Nagasaki -|- Foto: Friso Geerlings, © het WWCW 2006
o Hoeveel souvenirs de Efteling ook verkoopt rond Loeki & co, in Huis ten Bosch, Nagasaki, overtreft men met gemak de beste pogingen van het Kaatsheuvelse park.


In de reclame-uitingen van 1984 komt het Carnaval Festival (niet verwonderlijk) naar voren als dé attractie van het park; dé alles overtreffende reden om naar het Brabantse Kaatsheuvel af te reizen. Gek genoeg verliest de slechts een jaar eerder geopende en onder het publiek enorm populaire river-rapidattractie “Piraña” hiermee al binnen één seizoen een jaar lang alle media-aandacht. Een Jokie de Prrretneus maakt — in lijn met zijn eerder besproken rol als interim-parkicoon van deze periode — op TV de dienst uit, en wordt dan ook veelvuldig als centraal figuurtje naar voren geschoven. Laten we wat van de spotjes uit deze periode onder de loep nemen.

In het openingsjaar van de attractie speelt de in die tijd erg populaire Martin Brozius (enkele jaren eerder eveneens in de Efteling op televisie te zien in de jeugdfilm ‘Peter en de Vliegende Autobus’) een enthousiaste gastheer die de mensen aanraadt eens naar de Efteling te komen, omdat daar een ‘vrolijke reis’ te maken is. Al vroeg in de spot verschijnt de Sprookjesbosbewoner Langnek in beeld, in stijl voorzien van een strik om zijn nek en een rode neus bovenop z’n eigen neus. Ook zien we hoe — middels weinig verhullende stop-cameratechnieken — verschillende parkbezoekers en andere sprookjesfiguren vanuit het niets — ploep — een rode neus opkrijgen. De commercial eindigt met een stoet van kinderen die vrolijk zwaaiend en met hun rode neus op in Carnaval Festival zitten. Ja, de jaren tachtig bezorgden menig Pieck-purist elke TV-avond weer een hartaanval.

Een jaar later is het tijd voor een nieuwe reclamespot en klinkt de heerlijk foute eighties-style leus “Kom mee naar de Efteling, daar kun je wat beleven!” door de huiskamers van Nederland. De commercial richt zich op de in de jaren daarvoor gebouwde grotere attracties in het park; de Piraña, de Python en het Spookslot komen voorbij, maar natuurlijk met name de nieuwste aanwinst: de Bob. Het herkenbare Carnaval Festival is natuurlijk ook present, en wel onder vertegenwoordiging van zijn gastheer. Als een uitzinnig duveltje-uit-een-doosje springt een getekende Jokie de Prrretneus door het beeld. Hij hangt aan een ballon, en trekt de aandacht naar zich toe. De spot sluit af met het welhaast legendarische “Da’s formidabel!”. Aan deze opmerkelijke reclamecampagne zat overigens nog een prijsvraag vast, waarmee onder andere een auto te winnen viel. In de seizoensfolder van 1985 valt te lezen [tekst letterlijk overgenomen door het WWCW]:
 
Lekker onderuit voor de buis en dan één van die prachtige prijzen in de wacht slepen. Dat kan. Als u meedoet aan de leuke Efteling TV-kwis.

Wat moet u doen? U zet de TV aan en let goed op als de Efteling-reclamefilm komt. Want in april, mei en juni wijst Jokie de Prrretneus telkens per maand één bepaalde attractie aan (raadpleeg het uitzendschema onder aan de bladzijde). Om het u makkelijk te maken geven we u hier de attrakties waar u uit moet kiezen: het Carnavalfestival, de nieuwe ijselijk snelle Bob, de wildwaterrivier Piraña, de achtbaan Python en het Stoomtreintje.

Onderaan de folder zijn de negen uitzenddata te vinden. Jokie was op deze manier een belangrijk onderdeel van de actie. Overigens: wie uiteindelijk de gelukkige winnaar is geworden van de Fiat Uno vermelden de kronieken niet...

Met deze Uno-actie hebben we de TV-carrière van de roodgeneusde nar bijna besproken. Maar niet voordat wel ons gebogen hebben over zijn uur U; een wel heel obscure tv-serie: ‘Flappie de Clown in Sprookjesland'


Appie en Flappie -|- Foto: onbekende bronJokie, het Carnaval Festival en allerlei andere Efteling-locaties figureren prominent in “Flappie de Clown in Sprookjesland”. De publieke omroep TROS, sinds jaar en dag dé thuislocatie van de Efeling op TV, zond vanaf 1983 een reeks van vijftig korte afleveringen uit rond clown Flappie (Ab van der Linden, 1912 - 1999) en zijn avonturen. Als titelsong deed “Music Box Dancer” van Frank Mills dienst; een nummer dat we ook kennen als pauzemuziek van het Waterorgel. In de reeks van 1984 was een hoofdrol weggelegd voor de zojuist geopende attractie van Geesink én haar meest prominente bewoner Jokie de Prrretneus.

Op zijn tocht door “Sprookjesland” (de Efteling dus) ontmoet Flappie ― een nogal dommige, besluiteloze maar buitengewoon vriendelijke clown ― een kleine kleurige nar: Jokie (dit is natuurlijk allemaal voor het Pardoes-tijdperk). Helaas is Jokie zijn (of eigenlijk: haar, naar later zal blijken) rode ronde neus kwijt. Een drama voor een inwoner van “Alleland”, zoals Jokie zijn/haar thuis in het Carnaval Festival noemt. Flappie wil Jokie natuurlijk graag helpen, en samen gaan ze op pad door de Efteling. Onderweg ontmoeten ze obscure figuren die speciaal voor de serie zijn bedacht, zoals de hilarisch slecht geacteerde “Kikker Zoekgoed”, een uitermate tuttige dame in de stoomtrein, een Zeemeermin in de huidige Karpervijver en een vreemde zeeman genaamd “Bullevis” bij Polka Marina. Uiteraard komt, na veel omzwervingen en beslismomenten waarbij de clown zijn trademarkuitspraak “Zal ik het doen, of zal ik het niet doen?” kan gebruiken, alles op z’n pootjes terecht. Jokie vindt zijn/haar neus terug, en kan weer heerlijk tevreden en blij gaan wonen in het kleurige Alleland.

Flappie de Clown in Sprookjesland -|- Screenshots: Friso Geerlings, © het WWCW 2006
 o "Zal ik het doen, of zal ik het niet doen?" Steeds weer vraagt Flappie het zich af. De vriendelijke clown helpt Jokie (rechtsboven als popje, linksonder als mens) natuurlijk wél met het zoeken van de rode "Alleland-neus".

De TV-serie is lachwekkend slecht geproduceerd. De “acteurs” zijn van een abominabel niveau, het script zeker zo bedroevend, en de special effects wekken eerder op de lachspieren dan dat ze overtuigen. Jokie wordt in menselijke gedaante gespeeld door een tenenkrommend irritant meisje dat voornamelijk grossiert in zinloos rondjes lopen en haar eigen belang, namelijk het terugvinden van de rode neus, te frustreren. Gelukkig biedt de serie ook een prachtige blik op een vervlogen Efteling-landschap. Een Efteling waarin de Piraña nog nieuw en nauwelijks begroeid is, een Efteling waarin nog kinderboerderijdieren rondlopen, en een Efteling vol reeds lang verdwenen siertuinen. Ook de blik op Carnaval Festival is interessant. Niet alleen geeft de TROS-productie een prachtig beeld van het splinternieuwe Festival, waar alle verf nog glanst en fel van kleur is, en de vloerbedekking heel, maar eveneens is een aantal situaties zichtbaar die met de komst van Loeki de Leeuw danig veranderd zijn. Om van te smullen voor de completistische en historisch geïnteresseerde Efteling-liefhebber dus, althans, tussen het tenenkrommen door. Liefhebbers van het Carnaval Festival-entertainment van 2004 en 2005, de zogenaamde “Rode-Neuzenreis”, kunnen in de Japanse Dame die in deze serie net als Jokie in Alleland woont (net achter het boogbruggetje met de Geisha’s) zelfs een avant-gardistische Geisha herkennen. Al zingt de actrice in de TV-serie gelukkig níet.

Flappie de Clown in Sprookjesland -|- Screenshots: Friso Geerlings, © het WWCW 2006
 o Naast Ab van der Linden als Flappie, herkennen we ook zijn vaste tegenspeelster Appie in een aantal rollen. Bijvoorbeeld als "Lotus", de Chinese dame (midden links), en als een vriendelijke inwoonster van Alleland (midden rechts).

Zonder twijfel zal Clown Flappie de nodige extra publieksinteresse in de Efteling hebben aangewakkerd in de uitzendjaren. De vriendelijke clown, bekend van het veertig jaar samen optredende duo “Appie en Flappie”, wist namelijk ondanks de kwaliteit van de productie behoorlijk wat kijkers te trekken. Ab van der Linden trad op 2 mei 1999 voor het laatst op, twintig dagen voor zijn dood. Een buitengewoon stukje Efteling-TV-geschiedenis verloor hiermee zijn inspirator.

In 1990 werd een groot deel van “Flappie de Clown in Sprookjesland” door Kidstuff op koopvideo uitgebracht, waaronder de hierboven beschreven afleveringen rond Jokie en het Carnaval Festival. Een DVD-uitgave is er tot op heden niet.

Flappie de Clown in Sprookjesland -|- Screenshots: Friso Geerlings, © het WWCW 2006


Hoewel het voor een zo van de nostalgische sfeer van de rest van het park afwijkende attractie misschien niet erg voor de hand ligt, kreeg het Carnaval Festival zelfs een plaats op de beroemde Efteling-sprookjes LP’s die in de jaren zeventig en tachtig werden uitgegeven. Nadat in deel 9 vooral het Spookslot centraal stond, bracht het in 1984 (tegelijk met de attractie dus) uitgegeven tiende deel in deze reeks een serie hoorspelen rond een viertal Efteling-uitbreidingen van na het Slot. Draak Lichtgeraakt, de Halve Maen, de Piraña en het Carnaval Festival vonden een plaats op de langspeler, waarbij het festival tevens de coverfoto mocht leveren voor dit deel.

Het “sprookje” rond het Carnaval Festival is niet het sterkste van de plaat, maar de door het obligate Gooise kinderkoortje ingezongen liedjes zijn hilarisch als altijd. Aardig om te vermelden is de actrice die de stem van Jokie de Prrretneus voor haar rekening nam; niemand minder dan kleinkunstenares Simone Kleinsma sprak de stem in van de guitige nar. Een samenvatting van het verhaal en geluidsbestanden van deze productie zijn elders op het WWCW te vinden.

 
Harpspelende bewoner in Italië, op zijn oude plekje Flappie de Clown in Sprookjesland -|- Foto: Friso Geerlings, © het WWCW 2006
o Ter afronding: het beeld met de lier en lauwerkrans uit Italië (wellicht een wel heel erg geabstraheerde Dante Alighieri?), hier nog op de plek waar het twintig jaar stond: hoog op een klassieke zuil.
 
Gedrukte bronnen

“Op Weg naar Ooit” – Taminiau, 1998
“Eftelingnieuws” – Redactie Efteling, 1985
“Kroniek van een Sprookje” – Vanden Diepstraten, 2002
“Designing Disney’s Theme Parks” – Marling, 1997
"Walt's People - Vol I" – Ghez
Diverse plattegronden, fotoboekjes en folders

Digitale bronnen

"Laughingplace.com" – Bob Gurr articles, 2006
"Doombuggies.com", 2006
“Wikipedia” – Wikipedia redacteuren, 2004
"Het Wondere Wereld Web" – Erwin Taets e.a., 1998 - heden
"Loeki-de-Leeuwsite" – Geesink Studio's, 2005
De archieven van Wonderchat en Eftelist, 1998 - heden

Met dank aan...

- Ilona van Golen, voor het kritisch lezen van de concepttekst, een jaar of wat geleden.
- E.A.H., Erik de Vries (www.pardoes.net) en Jaap van Wijk, voor een aantal fraaie oude foto's van het Festival en omstreken.

ondanks zorgvuldig zoeken is het helaas niet gelukt bij alle oude foto's de juiste copyrighthouder te vinden. Neem a.u.b. contact op met het WWCW voor een correcte bronvermelding.

 
 
Pagina 1 Pagina 2 Pagina 3 Pagina 4 Pagina 5 Pagina 6
          Jokie-aanwijzer -|- Graphic: Bram Elstak © het WWCW 2006