Voor velen zal dit de eerste kans zijn om een foto van Henny Knoet te zien en de eerste keer dat ze iets over hem te weten komen. Vooral bekend van Pardoes natuurlijk en het zal dus moeilijk te geloven zijn dat-ie heeft meegewerkt aan het Spookslot en Fata Morgana. We komen er hier ook nog eens even achter dat niet alleen Monsieur Cannibale, de Doolhof, de Kleuterhof, Pardoes, de Herberg en het Kasteeltje van zijn hand zijn, maar ook de Game Gallery. Wie al eens goed keek naar de borden daar, had toch moeten zien dat het muisje bij Rol Risk veel weg heeft van Pietertje Muis en dat de Holle Bolle Gijzen bij de Holle Bolle Ballentent ook veel Pardoesachtige trekjes hebben. Toch vreemd dat iemand die zoveel voor het park heeft betekend, en zelfs nog met Pieck heeft samengewerkt, zoiets als Pardoes bedenkt.

Anecdotes als die van de shirtsponsoring, het schedelverhaal van de Bob of de gevallen rode neuzen van Carnaval Festival komen in het interview met Marc Taminiau aan bod.


Er is natuurlijk maar één persoon die dubbel zoveel ruimte krijgt voor het interview dan de andere medewerkers, en dat is Ton van de Ven. In net geen hele pagina vertelt Van de Ven hoe hij bij de Efteling is gekomen en wat hij in de eerste jaren heeft gedaan. Daarna heeft de ontwerper het over twee van zijn vrienden, Jan Verhoeven en Henk Smulders. Het laatste gedeelte van de tekst gaat over hoe Ton tegen de Efteling aankijkt. Daarin schuilen dingen die voor ons allemaal wel van toepassing zijn: we hebben toch allemaal wel een plek in de Efteling waarbij je tijdens een rotbui ogenblikkelijk wat vrolijker wordt, door de kracht van emoties die die plek voor je heeft. Simpelweg gezegd is dat voor mij eigenlijk de hoofdreden waarom ik fan ben, ik moet er om de zoveel tijd gewoon zijn, dat voelt gewoon erg goed.


Als je nu al zo ver in het boek bent, zal je zijn opgevallen dat er van één onderwerp toch wel erg weinig materiaal in staat, namelijk de schetsen en tekeningen van Ton van de Ven. Het grootste deel van de in dit boek te bezichtigen illustraties zijn dan ook, net als bij “De tekenende hand van Anton Pieck”, te vinden in een eigen hoofdstuk, hier getiteld “Een werkmap van Ton van de Ven”. Deze map begint op pagina 157 met twee foto’s van de heer Van de Ven. De onderste is echt een feest om te ontdekken, wie namelijk goed kijkt ziet hier vele ontwerpen van attracties aan de muur hangen.

De eerste dubbelpagina met tekeningen is grotendeels ingeruimd voor het Volk van Laaf. We zien hier de schetsen voor een keukenapparaat uit het Lariekoekhuys, twee aanzichten van een lavenhoofd, ontwerpen voor de slakken van de monorail, het interieur van Lot’s Kraamhuys (inclusief Funny Village-stickertje), het eerste ontwerp voor het Lurk- en Limoenhuys en een schetsje voor het Lavenlaar toen het nog in de Luilekkerlandfase zat. Villa Volta krijgt hier de enige schets die er in het hele boek van te vinden is, een eerste schets van Hugo die hier nog de naam Lodewyk kreeg, maar dan wel doorgekrast. Een schets waarvan het maar raden is naar wat het voorstelt is Wang Po, zoals het op het gebouwtje zelf te lezen staat. Was dit de eerste schets voor de Chinese Nachtegaal of misschien stiekum al een schets voor het Chinese project?

De daaropvolgende dubbelpagina bevat wel alleen maar tekeningen van één attractie: het Spookslot. Over de gehele lengte en breedte is een schets geplaatst van de hoofdshow, met daar overheen geplaatst de hoofdingang, een spuiter, de nooit gerealiseerde dirigent (die ziet er echt mooi uit, hoe simpel de schets ook is), de drie rechters (met een wat ander uiterlijk) en de spookbloemen (ook niet op deze manier gerealiseerd).

Fata Morgana volgt met op de achtergrond een zijaanzicht van het decor van de marktscène, de hier overlappende schetsen zijn van wat naamloze figuren, de Pasja, zijaanzichten van de havenscène, een aanzicht van het gebouw (dit keer op de uiteindelijke plek, maar niet in de vorm waarin het gebouw er is gekomen) en vele Dzjinn-schetsen. Bij de Droomvluchtpagina’s zien we wat vaag op de achtergrond een bovenaanzicht van de Elfentuin. Duidelijker zijn de overlappende tekeningen: de aan de tak hangende trol, vele probeersels voor de entreepoort van Droomvlucht, bomen, kastelen, de hemelburchten (waarbij te zien is hoe eenvoudig die eigenlijk zijn opgebouwd met huis-, tuin- en keukendingen als kerstballen, wijnglazen en trechters) en de harpspelende faun. De laatste ontwerptekening staat op pagina 166, het is een schets van het Huis van de Vijf Zintuigen.

Eerst het goede nieuws: veel tekeningen hier zijn nog nooit eerder gepubliceerd en geven informatie over eerdere gedachtenspinsels voor de attractie. Dan het slechte nieuws: het zijn eerlijk gezegd nogal weinig schetsen, en nu is het wel te begrijpen dat het niet mogelijk was om een pakket van duizend tekeningen bij te voegen (want ja, er is echt nog zo ongelooflijk veel meer materiaal beschikbaar), maar het is toch zeer triest dat we van Villa Volta maar 1 (!) afbeelding in dit hele boek vinden die ook maar wat weg heeft van een ontwerpschets. Ook zijn er verder geen achter-de-schermen- of bouwfoto’s te ontdekken in het boek van Hugo’s vervloekte huis. Het is net of de Efteling gewoon geen bouwfoto's meer heeft van Villa Volta en dat Ton een keer zo gefrustreerd was, dat ie al z'n huiskamer- en voorshowschetsen heeft weggegooid. Daar geloof ik echter toch echt niet in.

Positief bekeken is het toch een aardige verzameling Ton-van-de-Vennetjes. Vooral de niet-gerealiseerde details en decors als het eerste ontwerp voor het Lavenlaar, de dirigent van het Spookslot en de eerste ontwerpschetsen voor de ingang van Droomvlucht zijn toch wel prachtig om te zien en om bij te bedenken hoe de attractie zou zijn geweest als dit wel was gerealiseerd.

Een erg informatievol interview is het interview met Reinoud van Assendelft de Coningh. Daarin geeft hij onder andere ook toe dat de ruimtevaarttentoonstelling geen goed idee was, vertelt hij over de mislukte opening van de Pegasus en onthult hij het verhaal achter de ontvangst van de Applause Award. Tevens wordt hier de puzzel van het sprookje van Walt Disney die persoonlijk eens in de Efteling zou zijn geweest opgelost.

Dit is toch wel een erg leuk verhaal (met foto) dat Robert-Jaap ons vertelt. Als ik het goed begrijp zou het dus zomaar mogelijk kunnen zijn dat hij als - door Anton Pieck nog wel persoonlijk zo genoemd - 'grootste Eftelingfan'  ook lid is van Wonderchat, Eftelist en Themepark? Nu zal dat wel niet, maar als hij geen ontwerper was geworden toch zeker wel. Dat geeft je toch een andere kijk op deze man. Sprookjes nabouwen, geluid uit het park opnemen, Piecktekeningen overtrekken, hij heeft het allemaal gedaan.

In de tekst staat ook dat hij bijvoorbeeld de tentoonstelling van tien jaar geleden heeft ontworpen en dat hij altijd de wil heeft gehad om de Efteling te verbeteren. Ik ben in één keer fan van Robert-Jaap. Ik moet nu even al zijn ontwerpen en foldertjes inlijsten. De volgende keer dat RJ iets lelijks fabriceert kunnen we dus zeggen dat niet hij, maar zijn opdrachtgever hier de schuld van is.