n vroeger jaren was het reizen per trein een stijlvolle en enerverende bezigheid. Van Haarlem tot Heerlen, van Middelburg tot Medemblik: de trein ontsloot stomend, glanzend van olie en koperpoets, het ganse vaderland. Gezeten op het pluche der eerste klasse, het deinende ritme van het staal-op-staal onder de voeten, zelf welhaast weggedoken — warm en weldadig achter de gordijntjes van de vensters der coupé, rijen ondenkbaar ijle populieren / als hoge pluimen aan den einder — nodigden de omstandigheden uit tot hoogwaardige overpeinzingen. Men las ter spore het laatste werk van Couperus of, voor de meer politiek geëngageerde reiziger, een herdruk van Multatuli.

In de wereld van Anton Pieck is een centrale rol weggelegd voor zulke fiere en hoogromantische vervoermiddelen. Ze waren ook de idee-fixe van de Victoriaanse industrialisten, de onmiskenbare oorzaak van diep-zwarte-roet-brakende-schoorstenen, eindeloze kolenslakbergen en gloeiende hoogovens in het door hem zo geliefde pastorale Engeland, maar Pieck vergaf hen onbewust deze ongebreidelde hang naar vooruitgang. Sierlijke vormen van krullerig gietijzer; warme maar ingetogen kleuren van lak-op-staal; emaillen spoorwegmaatschappijmedaillons; maar ook het harde werk van de kolenschepper en machinist, of het geborduurde conducteurkostuum: allen pasten ze immers naadloos binnen zijn geromantiseerde tijdsbeeld. Chique, reizende dames met hun valiezen vol bric-à-brac, de plissérok hooghoudend bij het betreden van een paradewagon met veel ingelegd mahonie, braziel en kastanje: het is niet moeilijk om ze op een imaginaire prent van Pieck te vinden.

De spoorwegromantiek is diep verweven met de geschiedenis van het sprookjespark. De Efteling Miniatuur Stoomtreinmaatschappij rijdt sinds jaar en dag door het park, nog altijd aangedreven door kolen, water en tamelijk zware arbeid. De Zeven Geitjes spelen (wanneer de Efteling gesloten is en de wolf de deurklink moegegluurd met rust laat) met hun houten speelgoedtrein. Het Diorama met zijn bruggen en tunnels, steden en stationnetjes is één grote liefdesverklaring aan de wereld van het spoor. Het meest intens in aanraking met de trein komt de kinderziel echter bij het nostalgische Kinderspoor. Een beetje jammer is het wel dat een niet onbelangrijk deel van de totale wereld van het spoor niet langer in de Efteling te vinden is. We hebben het over de wereld van spoorweggastronomie; die van sfeervolle stationsrestauraties: de ultieme locatie voor een versnapering en lekkernij tussen aankomst en vertrek.

Om bij Pieck zelf te spreken: “Geen postkoets en geen trekschuit meer / De spoortrein voert ons heen en weer”. Vanaf 1954, amper twee jaar na de eigenlijke start van het sprookjespark is het zover: de traptreintjes rijden het park binnen, en krijgen hun pied-à-terre nabij de toenmalige speeltuin, in de hoek tussen het huidige Lavenlaar en het vernieuwde Anton-Pieckplein. Al in 1955 krijgt de immens populaire attractie een restauratie, al is het in heel beperkte vorm: het houten hutje dat we tegenwoordig kennen als ’t Korfje staat dan als Stationsrestauratie De Soete Inval in het park. Tien jaar na de opening van het Kinderspoor, in 1964, verhuist ’t Korfje naar elders en krijgt de horeca bij het Kinderspoor een veel permanenter karakter, en wel in de vorm van een fraai stenen bouwwerk.

Een met lichtgetint stucwerk bedekt Stationskoffyhuis, voorzien van beige afdakrand met Pieck-rode bies (precies de tinten van de eerder geopende Smulpaap), opent in dat jaar de luiken voor het eerst. Het gebouw heeft een behoorlijke omvang. Niet alleen is er, zoals in zo veel Efteling-horecapunten van de oude stempel, een flinke (dubbele) uitgiftebalie, maar het Koffyhuis heeft ook een aantal half overkapte “coupés”, waar de vermoeide traptreintjesreiziger op de banken gezeten kan genieten van een hapje en een drankje. De overkapping steunt op een aantal ijzeren krulornamenten, en achter elke halfopen coupé is door een boogvormig raam het vele groen in de omgeving te genieten. Ook vanuit het alleen voor (restauratie)personeel toegankelijke eigenlijke gebouwtje, is de omgeving door grote ramen goed in de gaten te houden. Bovenop de balieoverkapping is de naam van het horecapunt in de bekende Anton-Pieckletter te lezen, met dáár weer boven een fraai embleem in de vorm van een stoomlocomotief en het bewust anachronistische jaartal “1843”.

Het Stationskoffyhuis is een typisch voorbeeld van de voege jaren zestig Efteling-architectuur. Hoewel het het bouwsel ontbreekt aan bewust aangebrachte scheuren, torentjes of daken met onregelmatige pannetjes, is het geheel toch zonder enige twijfel op zijn plaats in het park. De betrekkelijk strak afgewerkte architectuur zou in het huidige Marerijk wat dissonant overkomen, maar sloot toen prachtig aan bij het station van het Kinderspoor en de niet ver verwijderde Smulpaap. Het is niet moeilijk voor te stellen hoe menig ouderpaar hier, al lurkend aan de Exota, een tête-à-tête genoot terwijl zoon- en dochterlief zich lens trapten in locomotief de Reiger, Zwaan of Lijster.

Of het Stationskoffyhuis ooit een typisch stationsassortiment van croque-monsieur, tosti en suikercroissant voerde is voor ons niet helemaal duidelijk, maar koffie schonk men er zeker. In combinatie met het aanbieden van Brabants worstenbrood was het natuurlijk een ideale uitspanning voor een railrendez-vous, in perfecte harmonie met een substantiële versterking van de innerlijke mens.

Met de komst van het Volk van Laaf in 1990 werd het Stationskoffyhuis in een onduidelijke hoek geduwd. Een dood spoor was bereikt. Hoewel Ton van de Ven zijn lavenmuur een speciale slinger gaf om het huis te ontzien, had het niet meer de klandizie van weleer. Baby Gijsje zat er bij en huilde erom. Ook hij kreeg — als lokale Gijs-van-dienst — duidelijk minder aandacht in de meer en meer verstopte hoek van het parkdeel West. In de loop van het decennium werd het horecapunt dan ook buiten gebruik genomen. Het definitieve einde leek al in november 1999 in zicht, toen het Kinderspoor werd afgebroken om te verhuizen naar de nieuwe locatie aan de Siervijver. Het Stationskoffyhuis bleef echter nog een jaar met gesloten luiken staan in een onbereikbaar geworden parkdeel. Eind 2000 werd het authentieke Pieck-ontwerp met toestemming van de gemeente Loon op Zand ontmanteld. Slechts enkele ornamentele details bleven bewaard in de Efteling-magazijnen.

Een eigen horecapunt van het niveau van het koffyhuis heeft het herboren Kinderspoor nooit meer gekregen. Een enkele sfeerloze snoep- en drankautomaat doet daar nu dienst. Wie tegenwoordig koffie wil drinken in de noordhoek van het Marerijk kan terecht bij Den Suykerbuyk. Hoe “Piecks” dit nieuwe verkooppunt ook oogt met zijn wit-zwarte tegeltjes, gelakte vensterbanken en kleine ruitjes: helemaal vergeten doet het het mooie Stationskoffyhuis niet. En wie door de wimpers van toegeknepen ogen, op een mooie herfstdag langs de golvende lavenmuur afkijkt en de oren spitst, hoort wellicht, net als wij soms, het staal-op-staal van het Kinderspoor nog daar, ziet de contouren van het gebouwtje in gedachten, en ruikt een verse bak sterke stationskoffie. Jazeker!

Periode 1964-±1995  Categorie balie  Reden voor sluiting Veranderende omgeving  Dichtstbijzijnde toiletten 't Gemack

Als in een trein, achter elkaar in een coupé.	Dat veel te grote ding op die paal lijkt een lantaarn te zijn... Toch?	De herfst maakt alles mooier dan het is, maar zelfs in gesloten en verlaten staat is het Koffyhuis prima te hebben.