De Geschiedenisrubriek ~ Een onvervalst stukje geschiedvervalsing (1992-2001 vervolg)
 

 


De Jaren Negentig (vervolg)

1997
De Efteling bestaat 45 jaar en roept zichzelf in de jaarslogan uit tot “De Traktatie van het Jaar”. Het alweer negende lustrum viert de Wereld vol Wonderen door te investeren in meer entertainment, waarmee men onder andere de mogelijkheden voor het dit jaar gerealiseerde Uitrijk wil gaan bekijken. Het park heeft dit jaar geen nieuwe attracties te bieden. Wel beginnen achter Carnaval Festijn de bouwwerkzaamheden voor de grote nieuwe attractie Vogel Rok, die de Efteling in het volgende seizoen aan het publiek zal presenteren.
    Voor de vierde en laatste maal keren Samson en Gert van 28 juni t/m 31 augustus met hun geliefde show terug in het naast het Efteling-theater gebouwde openluchttheater. Ook ditmaal worden zij vergezeld door Albert en de Burgemeester.
    In het Efteling-theater draait voor het tweede jaar de Sprookjesshow. Opnieuw wordt de show opgevoerd gedurende het hele seizoen, van 27 maart t/m 26 augustus.

Cosmo Science Center

De in het Huis van de Toekomst gepresenteerde technieken zijn door de jaren heen verouderd en achterhaald. In de inmiddels gewijzigde toekomstbeelden heeft de computer een meer centrale rol ingenomen en ligt het accent meer op communicatiemogelijkheden en integratie van audiovisuele toepassingen dan op handige gadgets. Daarom wordt het Paviljoen van de Toekomst in het Cosmo Science Center onder handen genomen. De technieken en voorzieningen worden opgewaardeerd of vervangen en de layout en indeling worden geconformeerd aan de gewijzigde toekomstbeelden.
 
Wereld van de Efteling

Zo weinig nieuwigheden als er dit jaar in het park zijn, zoveel zijn er in haar omtrek, als in het nieuwe jaar de expansiedrift van de Wereld van de Efteling haar kookpunt bereikt.
De eerste grote uitbreiding vinden bezoekers direct na de ingang van het park. Daar is achter het Huis van de Vijf Zintuigen de eerste fase van het Uitpark gerealiseerd. Dit compacte uitgaanscentrum is opgezet als een plein met plaats voor voorzieningen als horeca, detailhandel en theater en bioscoop-, congres-, en evenementenruimten.
    Onder de tien meter hoge overkapping van het Uitpark zijn bij de opening twee winkels aanwezig: Efteldingen en Het Valies. In deze winkels zijn niet alleen Eftelingse souvenirs te vinden, er worden hier ook kledingsstukken en sportattributen voor ondermeer het Golfpark en de Manege verkocht. Verder kunnen bezoekers van het uitgaanscentrum in het in ere herstelde horecapunt Het Dorstige Hart onder het genot van een drankje nog wat nagenieten van hun dagje Efteling. Voor de zakelijke wereld heeft de Efteling aan de achterzijde van het Uitpark een chique aangeklede Congreszaal laten bouwen.
    In een onder de overkapping geplaatste spiegeltent treedt in de eerste jaren de Familie Vermeer op met hun Theater-dinershow. Bezoekers krijgen tijdens de show overheerlijk eten geserveerd, terwijl zij met liedjes en sketches worden meegenomen in de wereld van deze gezellige Hollandse familie.
    Het Uitpark is in het hoogseizoen van 10:00 tot 02:00 uur geopend, terwijl het in het laagseizoen tot maximaal 00:00 uur open blijft. Hoewel het aanbod van het uitgaanscentrum bij de opening beperkt is, wordt het in de navolgende jaren flink uitgebreid. Als de Efteling drie jaar later voortaan het hele jaar haar poorten openzet, is ook het Uitpark het hele jaar geopend.

    Ten westen van het park wordt dit jaar de Vakantiestad geopend. In dit als een havenstadje aangeklede vakantiedorp zijn ongeveer 650 appartementen gerealiseerd, die plaats bieden aan twee tot acht personen. Ton van de Ven leeft zich voor het uiterlijk van de accommodaties uit in een enorme berg ontwerpen, die uiteenlopen van havengevels en pakhuizen tot chique grachtenpanden. De bebouwing in de Vakantiestad is een stuk intensiever dan in het Kraanven. Hierdoor spelen groenvoorzieningen een minder belangrijke rol dan in het bungalowpark, doch dit wordt enigszins gecompenseerd door de belangrijke rol die water hier inneemt. In en rondom de stad is een grachtengordel aangelegd, inclusief de daarbij behorende kades. Een viertal rondvaartboten vaart met regelmaat rondom de stad en pikt onderweg bezoekers op die via de Vondervaart naar de ingang van de Efteling worden gebracht. Ook ligt in het havengedeelte een groot VOC-galjoen aangemeerd dat vrij toegankelijk is voor bezoekers.
    In de vakantiestad zijn daarnaast verschillende recreatieve voorzieningen te vinden. Op het centrale plein bevindt zich een complex met een restaurant, een bar, een souvenirwinkel, een kleine supermarkt, een kleinschalig subtropisch zwembad, een bowlingbaan en een overdekte sportaccommodatie met tennis- en squashbanen. Tussen de Efteling en de Vakantiestad liggen bovendien nog een aantal tennisbanen in de open lucht.
 
Entree van de Vakantiestad Haventje in de Vakantiestad Plein in de Vakantiestad
Appartementen en verlengde Vondervaart in de Vakantiestad Grachtappartmenten en Huysjes in de Vakantiestad Appartmenten en parkeerplaats Vakantiestad

    Verder is er een opmerkelijke nieuwigheid op infrastructureel gebied, die het comfort van de Wereld van de Efteling aanzienlijk vergroot. Tussen het treinstation Tilburg Centraal en de Efteling rijdt namelijk vanaf dit jaar de Efteling Monorail Maatschappij.
    Aan de buskant van het treinstation in Tilburg is een platform gebouwd vanwaar de monorails vertrekken. Langs een dubbel traject rijden de monorails vanaf hier vervolgens door Tilburg, langs de snelweg richting Kaatsheuvel en uiteindelijk over de parkeerplaats van de Efteling. In het Huis van de Vijf Zintuigen is een tweede station ingericht, waar men weer kan uitstappen. Door de komst van de monorail is het mogelijk geworden om per openbaar vervoer direct naar de Efteling te gaan, zonder dat bezoekers daarvoor nog afhankelijk zijn van de grillige bustijden.

 
Twinkel
 

In winkelcentrum Hoog-Catharijne in Utrecht wordt in maart van 1997 de eerste Twinkel geopend. In de Twinkel kunnen bezoekers dichterbij huis kennismaken met de Efteling en haar producten. Verder kan men hier kaartjes kopen voor het park, informatie krijgen over het golfpark en arrangementen boeken voor het Hotel en de Vakantiestad. De Twinkel is een groot succes en in de jaren hierna wordt de Twinkelketen uitgebreid met nieuwe filialen in onder andere Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Eindhoven, Groningen, Maastricht en Antwerpen.

1998
Het antwoord dat de Efteling in 1998 met de opening van de overdekte achtbaan Vogel Rok geeft op de twee jaar eerder in Disneyland Paris geopende attractie Space Mountain is onmiskenbaar. Het imposante gebouw dat is verrezen achter Carnaval Festijn is al van verre zichtbaar door haar ronde koepeldak met schubben en staketsels, waarvan onafgebroken water naar beneden blijft stromen op de onder gelegen groene aankleding. In dit bouwwerk bevindt zich een indoor coaster die zijn gelijke in de wereld niet kent.
    Om de capaciteit zo hoog mogelijk te houden zijn twee stations gebouwd. Vanaf die stations voeren vijf treintjes tweeduizend bezoekers per uur door een met animatronics overladen rit met achter iedere hoek wel een verrassing. Ton van de Ven ontleent elementen voor het ontwerp van Vogel Rok aan de attractie van Fata Medina, maar steekt deze in een sensationeel nieuw jasje. Door ravijnen en over geweldige landschappen vliegt de bezoeker mee op de rug van de enorme Vogel Rok naar het eiland in de zee waarvan Sinbad de Zeeman tijdens een van zijn reizen moet ontsnappen. Onderweg komt men langs verschillende taferelen die het verhaal van Sinbad uitbeelden. De beleving wordt versterkt met speciaal door de Efteling ontwikkelde geur-, licht-, temperatuur- en geluidseffecten, die de belevingswaarde van de attractie nog intenser maken.

Vogel Rok is direct enorm populair bij de wat jongere doelgroep van het park. Van verre komt men om het nieuwste Efteling-wonder te bekijken. Vooral de combinatie van spanning en
 afwerking scoort goed.
De Tweede Sprookjesshow gaat vérder waar haar voorganger al wist te winnen. De show is grootser van opzet; de bezoekersaantallen zijn proportioneel.

    De achtbaan wordt opnieuw geleverd door Vekoma, die in de Efteling eerder al de Python, diens opvolger de Python Plus en Villa Vola bouwde. Voor de muziek tekent opnieuw Ruud Bos, die naast de spectaculaire onridemuziek ook een vijftal suites schrijft die de belangrijkste scènes uit de attractie weerspiegelen.
    In het Sprookjestheater wordt vanaf dit jaar de Tweede Sprookjesshow opgevoerd. De show is deze keer verzorgd door Endemol Events, het latere Wentink Events. Het zijn ditmaal de sprookjes van De Wolf en de Zeven Geitjes, De Kleine Zeemeermin en Assepoester die van 9 april t/m 1 november ten tonele worden gebracht. Opnieuw is de show een groot succes, zo groot zelfs dat hij maar liefst drie jaar zal draaien.

Klik om een krantenartikel te lezen dat enige tijd voor de opening van Vogel Rok verscheen.

Wereld van de Efteling
 

In het uitgaanscentrum wordt Theaterrestaurant Applaus geopend. Het overweldigende succes van de Familie Vermeershow gaf de Efteling voldoende reden de theaterdinershow te prolongeren en onder te brengen in een permanente accommodatie. Het theaterrestaurant wordt daarnaast in de komende jaren ingezet als kweekvijver voor nieuwe theaterproducties.
    Het Golfpark krijgt een uitbreiding met negen holes. De Efteling wil met de uitbreiding de inmiddels 27-holesbaan pertinent op de kaart zetten voor de nationale en de internationale golfwereld.
    Ten oosten van het park en ten zuiden van het Efteling-hotel wordt het nieuwe Dienstencentrum in gebruik genomen. Het aan de Horst op een terrein van vier hectare gelegen complex omvat onder andere een kantoorgebouw, centrale werkplaatsen waar nieuwe attracties worden gemaakt en onderhoud wordt gepleegd, kassen en loodsen voor de plantsoenendienst, een centrale keuken voor het park en haar omliggende voorzieningen, een magazijn en parkeerplaatsen voor het personeel van de Efteling.

1999
In het Sprookjesbos treft de bezoeker voor het eerst in twaalf jaar een nieuwe bewoner aan. In zijn onder een boomstronk gelegen kleine huisje staat Repelsteeltje vrolijk zijn naam die niemand weet te zingen, terwijl aan zijn deur een lakei staat te luistervinken die begrijpend knikt wanneer hij de naam van de boosaardige dwerg hoort. Het door Ton van de Ven ontworpen sprookje wordt gebouwd aan een nieuw pad dat zich uitstrekt achter de Indische Waterlelies, zodat de door de bezoekers zo geliefde Siertuin ontzien wordt.
    Inspelend op het immense succes van Vogel Rok wordt bij de uitgang van de attractie een Eierleggende Rok geplaatst, die is gebaseerd op het door Peter Reijnders bedachte concept. Geeft men een gulden aan de op een Oosterse zuil gezeten vogel, die overigens is verkleind tot dezelfde afmetingen als de Eierleggende Kip en de Gekroonde Eend, dan springt deze al wapperend met zijn vleugels krijsend op. Wanneer de vogel even later weer tot rust komt gaat ze weer zitten en komt er een ei met daarin wat veren, een vlaggetje en een schepje snoepgoed in de onder haar gelegen nis rollen.


 
Toen Sinbad bewijs van zijn reizen zocht / Dan wou hij 'n ei van het Vogelbeest / Ach had hij dat maar hier gekocht / Voor 100 cent was het zijn' geweest


    Het huisje met de Geld- en Geldwisselautomaat dat zich tot dit jaar tussen het Huis van de Vijf Zintuigen en het Spookslot bevond wordt verplaatst naar het Dwarrelplein achter het Huis van de Vijf Zintuigen. Een door Henny Knoet ontworpen enorme ‘bank’, die bedoeld was als vervanger, wordt vanwege zijn cartooneske uiterlijk afgekeurd.
    In het bos achter de Python Plus en de Likkebaerd wordt de nieuwe Treinremise in gebruik genomen. In de remise worden treinen gezet die op dat moment niet in gebruik zijn. Daarnaast wordt hier onderhoud gepleegd aan de treinstellen en locomotieven. Als extraatje is in de remise een sprookjesstation gebouwd, waar sprookjesfiguren als de Gelaarsde Kat, Holle Bolle Gijs, een heks, maar ook Moeder Lot met wat Laafjes staan te wachten op hun trein.
    Tegenover de Soete Inval wordt het allerkleinste horecapunt van het park in gebruik genomen. In ’t Suykerhuys worden de lekkerste suikerspinnen van het hele land gedraaid.
    Ook draait in 1999 de Sprookjesshow weer met veel succes in het Efteling-theater. Met zóveel succes zelfs, dat de show wordt beloond met de Big-E-Award voor beste pretparkshow ter wereld, die wordt uitgereikt door de International Association of Amusement Parks and Attractions (IAAPA).


2000
Nadat het jarenlang gerommeld heeft rondom het Spookslot en al enige tijd de geruchten gingen dat er iets zou gaan gebeuren met Europa’s grootste Spookslot wordt onverwachts aan het begin van het jaar 2000 de Toren des Doods gepresenteerd. In alle stilte heeft het ontwerpteam van de Efteling gewerkt aan deze upgrade van het door Anton Pieck en Ton van de Ven ontworpen slot. De komst van de Toren des Doods brengt grote veranderingen met zich mee voor het 22 jaar oude gebouw. De hoofdshow, oorspronkelijk de climax van het Spookslot, vervult voortaan de functie van prelude op de bij de oorspronkelijke uitgang van het slot gebouwde toren. Hier komt de Vloek van Visculamia tot zijn volle geweld in een wilde rit waarin het freefall principe wordt gehanteerd.
    In essentie stelt de immense achthoekige toren een enorme tombe voor. De bezoeker kan hier na de hoofdshow plaatsnemen in een aantal van veiligheidsbeugels voorziene banken, die rondom een enorme pilaar in het midden van de verduisterde ruimte staan opgesteld. De lichten doven, de banken beginnen zachtjes te trillen en plotseling wordt de nog nietsvermoedende bezoeker vanuit het niets de lucht in gekatapulteerd. Eenmaal boven aangekomen hoort hij in de duisternis het geluid van flapperende vleugels. Dan ontbranden zich een aantal fakkels en ziet de bezoeker hoe een achttal Vlederiken vanaf het plafond van de toren op hem komt afgedoken. Voordat de Vlederiken echter hun slag kunnen slaan valt de bezoeker weer naar beneden, terwijl onderweg vanuit oplichtende grafnissen naar voren komende skeletten hem, gelukkig tevergeefs, proberen te grijpen.
    De upgrade houdt ook in dat een aantal brandonveilige elementen in het decor van de hoofdshow wordt vervangen, zodat het slot voldoet aan de NEN-normen. Omdat in 1978 al gewerkt was met veelal duurzame materialen zijn deze wijzigingen echter niet zo ingrijpend. Daarnaast wordt een aantal verouderde technieken vervangen door nieuwe varianten. Dit wil allerminst zeggen dat hierdoor het verloop van de hoofdshow gewijzigd is, de technieken zijn enkel meer duurzaam gemaakt en een aantal bewegingen zijn beter afgestemd op de muziek.
    Een nieuwigheid van een andere aard is de PardoesPromenade. De door Henny Knoet en een externe landschapsarchitect ontworpen laan fungeert als verbindingsbrug tussen het Uitpark en de BreughelBrink. Aan weerskanten van de fraai vormgegeven laan liggen sierlijke waterpartijen met daaraan bloemenperken waarin de tuindienst zich weer flink kan uitleven. De doorgangen naar de rest van het park worden gemarkeerd door fraai vormgegeven poorten, waarmee het park voor en na sluitingstijd kan worden afgesloten voor bezoekers.
    Een andere infrastructurele wijziging vindt plaats op het spoortraject. De Spoorlijn is verlegd, zodat deze voortaan langs de Breughelbrink loopt. Voorheen liep het spoortraject langs de voorzijde van het Carrouselpaleis naar Station Oost bij het Café-Restaurant. Nu loopt hij vanaf Station West bij de Sint-Nicolaasplaets langs het pad aan de Diorama-kant van het Carrouselpaleis naar de Breughelbrink. Vanaf hier loopt het traject achter Shangri-La terug naar de brug die over de siervijver naar Station Oost leidt. Aan de Breughelbrink wordt bovendien Station Centraal in gebruik genomen, het alweer vijfde station van het park.
    Voor het derde en laatste jaar draait in het Efteling-theater de Tweede Sprookjesshow. In het navolgende jaar moet de show wijken omdat dan het nieuwe theater aan de PardoesPromenade nog in aanbouw is en omdat men op de plaats van het Efteling-theater is begonnen met de bouw van de grote darkride voor 2002.

Winter Efteling
 

Directeur Ronald van der Zijl stelde twee jaar eerder dat iedere amateureconoom op zijn klompen kan uitrekenen dat een miljoeneninvestering die maar zeven maanden per jaar wordt gebruikt, geen slimme aanpak kon zijn. In de loop van 2000 hakt de directie de knoop door: het park zal aan het einde van het seizoen niet meer sluiten, maar zal voortaan jaarrond opengesteld worden. Hiermee wordt immers niet alleen de capaciteit van het park, maar ook die van de inmiddels vele omliggende accommodaties veel beter benut.
    In de winterperiode wil de Efteling haar bezoekers wel wat extra’s bieden. Daarom wordt het park in de koude maanden met winterse aankleding geheel ondergedompeld in winterse sferen. Speciaal voor de Winter Efteling zijn overal in het park kerstbomen, lampjes, slingers, kerstballen en andere winterse decoraties aangebracht. Op de Breughelbrink wordt in de open lucht een Kunstijsbaan aangelegd, bij de Swiss Bob is op het plein voor de Vergulde Kobold een jaarlijks terugkerende Beierse Markt te vinden en het Engelse plein bij Gullivers Reizen is geheel gehuld in Dickens-sferen. Verder is in een bij het Uitrijk geplaatste tent KinderWinterWonderland te vinden, een speelparadijs met onder andere ijshellingen en speelkussens en een gezellige bar. Daarnaast zijn er in het hele park verschillende vormen van Winters entertainment te vinden.
     
De bewoners van het Sprookjesbos komen, met wat extra spulletjes op
 tafel, de winter wel door.
Het Kastelenplein krijgt vrijwel elke winter sierlijke winterdecoraties op
 haar Prinsenpoort.
Bij de ingang van de nieuwe Toren des Doods is tijdens een aantal winters voorzien in speciaal entertainment:
IJzige IJsbrandt
Van tijd tot tijd weet Moeder Natuur
alle extra decoraties te overtreffen.
Kleine B-b-boodschap! Brr..rrr! Het WWCW-team (en zijn vrinden) speelt, midden in de winter, graag een potje Triviant bij de warme Stoomcarrousel.
 
Cosmo Science Center
 

Bij het Cosmo Science Center wordt de Jungle voor het publiek geopend, waarvan de begroeiing al in 1996 werd aangeplant. De Bernse Bossen, met een grootte van ongeveer vijftien hectare, vervullen naast hun decoratieve functie ook een belangrijke bufferfunctie tussen het groen van de Efteling en de nabijgelegen Loonsche en Drunensche Duinen. Met inheemse planten en veel water vormen de Bernse Bossen als Kaatsheuvelse tegenhanger van de Biesbosch een natuurlijk ogend geheel. Samen met een aantal deskundigen is daarnaast gezorgd voor gevarieerd en rijk dierenaanbod, dat overwegend bestaat uit inheemse bedreigde diersoorten.
    Bezoekers kunnen de jungle bezoeken in een door de Efteling gearrangeerde Boottocht, waarin ze een rondvaart maken door de prachtig aangelegde waterwegen die door de Bernse Bossen lopen. Deze boottocht wordt als attractie bij het Cosmo Science Center aangeboden. Verder zijn in een stuk bos dat grenst aan de tuinen van het Cosmo Science Center een aantal Boshutten geplaatst, waar bezoekers meer uitgebreid kennis kunnen maken met de vele plant- en diersoorten die in de Bernse Bossen te vinden zijn.
 
Wereld van de Efteling
 
Ten zuiden van de Bernse Bossen wordt ten westen van de Oefengolfbaan en ten noorden van het Kraanven de nieuwste uitbreiding van de Wereld van de Efteling geopend. Voortaan kan men in de Camping ook op eigen gelegenheid overnachten bij het park. Op een van de 450 staanplaatsen die de kampeergelegenheid rijk is kunnen bezoekers verblijven op basis van ‘natuurkamperen’ tot ‘luxekamperen’. Vaste staanplaatsen worden er niet aangeboden, de Efteling richt zich met het kampeerterrein op vakantiegangers die op doortrek zijn en die de Efteling voor een of enkele dagen willen aandoen.
    Op de camping zijn hoogwaardige campingvoorzieningen aangebracht, die grote groepen kampeerders moeten aanspreken. De camping is daarnaast rijkelijk beplant met allerlei soorten groen, zodat de kampeerders ook hier kunnen genieten van de natuur, die zo kenmerkend is voor de Efteling. Langs de Camping loopt bovendien de dit jaar verlengde Vondervaart, die tot aan bungalowpark Het Kraanven is doorgetrokken naar het zuiden.
     Manege de Duikse Hoef wordt in het nieuwe jaar gerenoveerd en uitgebouwd tot een compleet ruitersportcentrum. Het totale ruimtebeslag van de manege bedraagt hierdoor bijna vijf hectare. Tot de doelgroep horen mensen die in de Vakantiestad, het Bungalowpark en de Camping verblijven, dagrecreanten uit de regio en wedstrijdsporters.
    De ruiters kunnen vanaf dit jaar naar hartelust paardrijden in het op Landgoed Duiksehoef gelegen beschermde natuurgebied, waar in het Natuur- en Ruitergebied enkele voor recreatief gebruik bestemde ruiterpaden zijn aangelegd.

2001
In het Sprookjesbos verwelkomt de Efteling dit jaar Raponsje. De nieuwste door Ton van de Ven ontworpen toevoeging bevindt zich tussen de Sprekende Papegaai en het liefdespleintje met de Liefdesbron, de Zeemeermin en de Dansende Dolfijn. Bij dit nieuwste sprookje ziet de bezoeker Raponsje hoopvol naar beneden kijken vanuit het raampje van haar toren. Terwijl de stem van Wieteke van Dort het sprookje van Grimm vertelt klimt een grimmig lachende heks omhoog en omlaag in de vlecht die Raponsje voor haar naar beneden heeft gelaten.
    Met de plaatsing van het Pardoesbeeld op de PardoesPromenade krijgt de beroemde tovernar voor het eerst een vast plekje in het park. Het bronskleurige beeld draait langzaam rond en komt ieder kwartier ‘tot leven’.

Met zijn ontwerp voor Raponsje toont Ton van de Ven aan dat de Efteling nog steeds in staat is ook met kleine
zaken te verwonderen.
Hoog vanuit de toren kijkt Raponsje weemoedig over het bos uit. Pardoes betrekt vanaf dit jaar, welliswaar in de vorm van een standbeeld, een eigen stek op de naar zichzelf genoemde promenade.

    Ook worden aan de Promenade de bijzondere Wonderwachters geplaatst. Deze vreemdgevormde lantaarnpalen praten met elkaar en heel soms ook met de bezoekers. Dankzij een door de Efteling zelf ontwikkeld systeem bewegen ze bovendien op realistische wijze mee met de wind. De verschillende Wonderwachters worden ingesproken door onder andere ontwerper Henny Knoet zelf, Ton van de Ven, Peter Koppelmans, Henk Groenen en Lex Lemmens.
    Bezoekers komen elders in het park een geheel verbouwd en gerenoveerd Witte Paard tegen. De verbouwingen maken het restaurant niet alleen stijl- en sfeervoller, maar ook beter passend in de stijl van Pieck. Zo is het vernieuwde interieur van het zelfbedieningsrestaurant een sterke verbetering ten opzichte van het voorgaande en valt het licht door een prachtige glas-in-lood koepel op feeërieke manier het restaurant binnen.
    Plannen voor de show Efteling on Ice, een coproductie tussen de Efteling en Holiday on Ice, worden afgeblazen. Niet alleen keurt het bestuur van de Efteling de show af omdat de aard ervan te ver verwijderd is van het karakter van de Efteling, er is in het overvolle park simpelweg geen plaats meer voor de ijzige productie.
    Bovenal staat 2001 in het teken van de bouw van de vele uitbreidingen die de Efteling in het jubileumjaar aan haar bezoekers gaat presenteren…

Plattegrond 2001, klik voor een vergroting -|- Kaart: Bram Elstak, © het WWCW 2005

 
Terug naar 1992          Verder naar het Navigatiescherm

 
 
© Het Wonderlijke WC Web, 2002 - 2005. Tekst: Jorn van de Wetering. Cartografie: Bram Elstak. Grafisch: Friso Geerlings