Dit jaaroverzicht bespreekt geen spectaculair jaar in de geschiedenis van de Efteling. Kleine aanpassingen waren de “grootse” verrassingen op de seizoensopeningsdag van 2004 en ze zouden de rest van het jaar blijven domineren. Naast de opening van een heus Efteling-museum en (in de winter tegen het einde van het jaar) een buitengewoon fraai wintersprookje, stonden ons dit jaar vooral nieuwe paden, borden, struiken, merchandise, wintermusicals, kraampjes en schilderbeurten te wachten. Maar 2004 werd door het gebrek aan enorme veranderingen nog geen slecht Efteling-jaar. Integendeel: het park wist meer bezoekers naar zich toe te trekken dan in 2003. Bovendien bood 2004 de Efteling-liefhebber een hele stortvloed aan mogelijkheden tot discussie over de Efteling-toekomst. Roddels, geruchten én feiten over de komst van Loeki de Leeuw, verdere uitwerking van het “groenplan”, een nieuwe show (voor 2005) en vooral de nieuwe grote attractie voor 2006 bereikten de immer gespitste oren van Efteling-liefhebbers. Dit jaaroverzicht biedt u, zoals u van het WWCW gewend bent, het complete verhaal — van maand tot maand geschreven — van het drieënvijftigste openingsjaar van de Wereld vol Wonderen. Om voor altijd veilig te bewaren.



Op 1 januari vierde oud-creatief-directeur Ton van de Ven voor het eerst zijn verjaardag in V.U.T.-tijd. Hij zou in de loop van het seizoen nog verschillende keren in het park gesignaleerd worden en had zelfs een kort TV-optreden in december. Het Efteling-hotel werd deze maand onafhankelijk van de Golden-Tulipgroep met parkdirecteur Olaf Vugts als nieuwe directeur. De eerste veranderingen onder nieuw management was de ingebruikname van een speciale “kinderincheckbalie”. Daarnaast gaf het hotel aan zich voortaan meer te gaan richten op de ontwikkeling van nieuwe themakamers.

Een dag later was de eerste openingsdag van het jaar, die dit keer gepaard ging met de ultieme sprookjesachtige weerssituatie voor de Winter-Efteling: sneeuw. Echte sneeuw welteverstaan, die als een dik en zeer welkom pak in het park was gevallen. Natuurlijk was er ook weer de gebruikelijke kunstsneeuw, maar op deze dag was die niet te zien. Eerder was door het park gekozen voor een beperkte kunstsneeuwdecoratie, alleen op het Anton-Pieckplein, maar uiteindelijk werd toch ook het Herautenplein in het Sprookjesbos volledig traditiegetrouw voorzien van een aardig kunstlaagje. Het Anton-Pieckplein zag er door de combinatie van kunst- en echte sneeuw, kerstkransen, -slingers en -lichtjes buitengewoon feeëriek uit.

Op de laatste zaterdag van de vijfde Winter-Efteling werd er een lang aangekondigde ‘Warme Winteravond’ gehouden. Het park bleef open tot middernacht en de avond werd “opgeluisterd” door artiesten die (uiteraard) levensliederen zongen. De Warme Winteravond en drukke zondag daarna, beide dagen met fraai open winterweer, wisten de bezoekersteller van deze Winter-Efteling net een tikje hoger dan het voorgaande jaar te zetten; een verbetering die vooraf door velen niet werd verwacht in verband met de behoorlijke prijsverhogingen deze winter. Door de lichte stijging van het bezoekersaantal kon het park ditmaal ruim 300.000 wintergasten bijschrijven in haar registratie.

Tijdens de Winter-Efteling stond in het Efteling-theater nog de Studio-100-musical ‘Doornroosje’ op de planken. De rol van prins Jonathan werd na de Winter-Efteling op enkele dagen overgenomen door Idols-winnaar Jamai Loman. Het was de eerste rol die Jamai ooit in een musical zou vertolken, een feit waar liefhebbers van het theaterstuk wat huiverig voor waren. Uiteindelijk bleek Jamai het helemaal niet zo slecht te doen en wist het park met zijn komst aardig wat extra bezoekers naar het theater te trekken. Na “Doornroosje” zou Jamai in plaats van popster definitief voor het musicalvak kiezen.

Korte saecken: De theaterrondes van “Idols” werden deze maanden op TV uitgezonden, opgenomen in en rond het Efteling-theater en -hotel. • Oude Anton Pieck-beelden van het programma ‘Van Gewest tot Gewest’ werden uit het archief opgevist en uitgezonden. • Op de site van Pardoes Promenade-componist René Merkelbach werd voor het eerst iets gemeld over nieuwe Efteling-cd’s die later in het jaar zouden uitkomen. • Het park trachtte tijdens een rechtszaak de milieuvergunning voor haar geplande verblijfsaccommodatie “Droomrijk” te behouden. • IJzige IJsbrandt (de Spookslot-act van de Winter-Efteling, ook wel bekend als Hiëronymus) bleek enorm populair te zijn geweest tijdens de winter. De acteur (Jeroen Verheij) bedankte dan ook via een aantal Efteling-gerelateerde internetfora zijn fans.

In het eerste weekend van februari trok een onstuimige winterstorm over het land. Deze wist een populier nabij de Python te doen bezwijken, die vervolgens op het hek aan de rand van het park terecht kwam en de afscheiding beschadigde. Ook wisten wat rondvliegende boomtakken lichte beschadigingen aan te brengen aan het sierwerk van de Vlindermolen. In totaal bedroeg de schade echter slechts €2.500,-.

Op 16 februari kwam de nieuwe officiële Efteling-site online. Na maanden werk leverde het toonaangevende webdesignbureau “Lost Boys” uit Amsterdam een sterk verbeterde website af, waar in de loop van 2004 steeds meer informatie aan werd toegevoegd. De site kent een eenvoudigere navigatie dan de vorige en tevens een betere en eenvoudigere layout. Toch is ook de nieuwe site weer voorzien van de nodige Flash-frutsels, waaronder het-beeld-in-zwevende-elementen als de Pagode. Enkele opvallende zaken die de vernieuwde site bood: een lijst van pins met hun oplage, attractiepagina’s met wat historische informatie en het entertainmentschema, dat per kwartaal werd aangepast.

Het park bracht deze maand een persbericht naar buiten over het nieuwe seizoen, waarin onder andere werd bevestigd dat er dit jaar duidelijk voor ieder seizoen (lente, zomer, herfst en winter) eigen, specifieke decoraties en entertainment zouden zijn. Interessant was ook de vermelding van de “DroomDagen”, een alternatief voor het vertraagde Droomrijk-concept. Men kan het bezoek aan het park combineren met een overnachting in de buurt in één van vijftig verblijfsaccommodaties die zich bevinden binnen een straal van 60 kilometer van het park. Al deze accommodaties staan aangegeven in de speciale “DroomDagen”-gids. Verdere bevestigingen in het persbericht waren: een toekomstige nieuwe themasuite voor het hotel, nieuwe trouwfeesten én het individueel te boeken Marerijk-feest.

In het persbericht werd ook vermeld dat het “Groenplan”, dat tijdens de winter van 1998-1999 al in het Sprookjesbos werd uitgevoerd, een groot succes bleek te zijn. De Efteling maakte dan ook werk van het vervolg in andere delen van het park. Wie het park deze maand bezocht kon vaststellen dat net als enkele jaren geleden in het Sprookjesbos honderden bomen waren gekapt.
 

Er waren deze maand nog heel wat bouwactiviteiten te bespeuren, onder andere bij het Spookslot en het oude Anton-Pieckplein, waar de gehele bestrating is vervangen. Verder stonden De Bank op het Dwarrelplein en het Carrouselpaleis in de steigers, kwam er een nieuw Roodkapje (die ook een heel wat realistischer ogende pose innam dan de vorige) en werd de oude garderobe tegenover de Soete Inval omgebouwd tot de nieuwe Marerijk-EHBO.

Korte saecken: Tientallen meer of minder bekende “sterren” bezochten het Efteling-theater op Valentijnsdag, toen daar voor RTL 4 het programma ‘Dayzers Valentine Show’ werd opgenomen. • Een ludieke actie ter ere van het feit dat de rol van Jonathan (in de musical “Doornroosje”) werd overgenomen door Jamai: iedereen die Jonathan heette en op een zondag de musical had geboekt, kreeg een gratis overnachting in het Efteling-hotel. • In de krokusvakantie volgde een andere actie waarbij de “prijs” een meet-and-greet met Jamai was. • De Raad van State keurt deze maand de milieuvergunning voor Droomrijk goed; het eerste positieve nieuws over het uitbreidingsplan dat in maanden te horen is. • Het park wordt uitgeroepen tot de “Beste schoolreisbestemming van 2003”. • Essent is niet langer meer “Partner in Kwaliteit”.



Onder Efteling-liefhebbers ontstond een behoorlijke commotie nadat op Themepark.nl enkele foto’s waren getoond van hoe het “Entenwoud” (het bezette stuk bos in de geplande fase twee van Droomrijk) er zou uit zien nu de “Leflaven” daar waren vertrokken. Al snel werd de conclusie getrokken dat “Groenfront!” er zelf een janboel van had gemaakt. Een enkeling alarmeerde zelfs regionale nieuws- en actualiteitenprogramma’s. De locatie waar de foto’s waren genomen bleek gelukkig de verkeerde te zijn, ver van het zogenaamde “Entenwoud”, zo wisten enkele leden van Eftelist die zelf waren gaan kijken op de “beruchte” plekken waar de boomhutten zich bevonden. Het een en ander liep dan ook met een sisser af.

Op woensdag 24 maart om 19.00 uur vond de laatste voorstelling plaats van de eerste avondvullende familiemusical in het Efteling-theater, “Doornroosje”. In de periode vanaf 5 november 2003 had de cast 140 keer op de planken gestaan, waar in totaal meer dan 85.000 mensen op af waren gekomen. Terwijl ster Jamai afscheid nam van het theater waar hij zijn musicaldebuut maakte, werden deze maand op TV bij “RTL Boulevard” al de nieuwe BN’ers aangekondigd die een rol zouden gaan vertolken in het Efteling-theater: idols-sterren Jim en Marieke zouden Jamais voorbeeld gaan volgen en in het voorseizoen respectievelijk de rollen van Teun & Rigobert en Prinses & Sherida vertolken in de Wonderlijke Efteling-show. Beiden overigens steeds op verschillende data.

Na behoorlijk wat jaren van halve aankondigingen en sterke geruchten, werd op 18 maart de knoop doorgehakt: “Het Meisje met de Zwavelstokjes” komt het Sprookjesbos-aanbod versterken vanaf de Winter-Efteling 2004/2005. Behalve dat Eftelist deze bevestiging bij “insiders” wist los te krijgen, wist de mailinglist ook al de hand te leggen op een aantal bouwtekeningen voor het nieuwe sprookje. Het nieuwtje verspreidde zich razendsnel, zodat spoedig ook de twee regionale dagbladen van Noord-Brabant er lucht van kregen. Zodoende, en nog versterkt door de aanvraag van een kapvergunning in het Sprookjesbos, werd een bouwplan dat het park het liefst nog even geheim wilde houden, al snel volledig openbaar; de rest van het seizoen zou voor veel Efteling-liefhebbers in het teken van de bouw van het 25ste sprookje staan.

In het park was men ook in maart nog druk bezig met verschillende bouw- en onderhoudswerkzaamheden. Zo werden er tweehonderdvijftig bomen gekapt bij het Spookslot, de Brink en het Carrouselpaleis. Bij het Spookslot werden de vele omgezaagde bomen omgevormd tot de contouren van een nieuw bospad en bij de Dioramahal werd een fraai klein pleintje aangelegd. Ook werden de paden van de Brink en Promenade naar het Carrouselplein opnieuw geasfalteerd en iets omgevormd. Dezelfde behandeling kregen de wegen tussen de Brink en het Reizenrijkplein en tussen de Brink en het pad naar het plein bij de Witte Walvis. De fotospiegel langs dit pad, die er had gestaan vanaf 1989, werd weggehaald. Al deze nieuw-geasfalteerde paden kregen fraaie natuurstenen randjes, geknipte hegjes en hier en daar wat nieuwe beplanting. • Er werd tijdens de laatste dagen voor het nieuwe seizoen nog stevig doorgewerkt aan de infrastructurele verbeteringen bij de Pagode. • Bij het Anton-Pieckplein werd het complete oude deel van het plein opnieuw bestraat en voorzien van nieuwe bloembakken. Ook werd de Vermolen-molen (nog zonder orgel) verplaatst van achter het Lavenlaar naar een veel prominentere plaats precies tussen de Stenen Kip en het Witte Paard. De kiosk die hier enkele jaren had gestaan werd weer teruggezet op het Dwarrelplein. In het Carrouselpaleis werd het beroemde Gavioli-orgel tijdelijk vervangen door een “noodorgel”, dat later gelukkig weer werd vervangen door de geheel gerestaureerde en opnieuw gestemde Gavioli. • Verder werden er tijdens deze maand ook al heel wat decoraties opgehangen voor het aankomende lenteseizoen, zoals lentebloemen aan de “Wonderwachters” op de Pardoes-promenade.

Korte saecken: Supermarktketen C1000 startte een spaaractie voor korting op Efteling-kaartjes. Later in het jaar begon de supermarkt ook een spaaractie voor plastic poppetjes van de sprookjesfiguren. Die miniatuurtjes waren gemaakt naar voorbeeld van de Geessink-Studiosafbeeldingen die we eerder al op pins en wenskaarten tegenkwamen. • Koningin Juliana overleed deze maand; Omroep Brabant zond hieromtrent een korte nagedachtenis uit waarbij onder andere werd stilgestaan bij het laatste defilé waarbij de Efteling haar stoomtrein naar Soestdijk verplaatste. Ook toonde de omroep beelden van de koninklijke opening van de Wensbron.



Op 1 april, om even na 10.00 uur ’s morgens ― een vertraging die te wijten was aan het nieuwe kassasysteem dat het uiteraard liet afweten ― werden de poorten van het park geopend voor het drieënvijftigste seizoen. De seizoensstart luidde tevens het begin van de tweede “Lente-Efteling” in. Nadat het park een aantal jaren had geprobeerd om ieder zomerseizoen een “jaarthema” te geven, werd vorig jaar besloten daar vanaf te zien en werd, mede door het succes van de Winter-Efteling, ieder jaargetijde als speciale themaperiode gebruikt binnen het park. Deze Efteling-seizoenen manifesteren zich vooral door aanpassingen in het entertainment, de decoraties en de beplanting. De Lente-Efteling ging dan ook wederom gepaard met veel voorjaarsbloemen, meer zelfs dan er ooit in het park hadden gestaan. Gedurende het seizoen 2004 werden de vier jaargetijden nog nadrukkelijker dan tijdens het voorgaande Efteling-seizoen ingekleurd.

De eerste maanden stond het hele park dan ook volledig in het teken van het voorjaar. Er werden 130.000 extra bloembollen geplant bovenop de 280.000 bollen die sowieso jaarlijks al de grond in gaan. Daarnaast kregen 40.000 voorjaarsplanten een plaatsje in de Efteling-bodem. Op het Dwarrelplein plaatste men een grote lentepoort. De Pardoes-promenade was in de eerste weken ondergedompeld in een geurig bad van narcissen en hyacinten; daarna werden deze bloemen vervangen door viooltjes en hedra’s. De paden en pleinen werden opgesierd met onder andere enorme 17de-eeuwse bouquetten in klassieke vazen, nostalgische karretjes vol tulpen en roeibootjes gevuld met andere bolbloemen. Andere specifieke lentedecoraties waren te vinden in de vorm van bloembladen rond de bollen van de Wonderwachters en een kunstvlinder die een plekje op Langneks knie had uitgezocht.

Er werd veel ruimte gecreëerd voor deze bloemenzee door de uitvoering van het “groenontwikkelingsplan”, dat in de maanden tussen de winter en het hoofdseizoen het park vulde met de geluiden van kettingzaag en minibulldozer. De Efteling trok maar liefst 2,4 miljoen euro uit voor deze opknapbeurt. De jaarlijkse onderhoudswerkzaamheden tussen winter- en zomerseizoen hadden zich dit jaar dan ook met name op de flora lángs en de bestrating ván de hoofdwegen van het park gericht.

Al deze vernieuwde paden en wegen waren vanaf deze maand begaanbaar: de nieuwe paden van de Brink naar het Mare-, Reizen- en Anderrijk zagen er veel verzorgder en strakker uit dan de versleten asfaltwegen die er voorheen lagen. Tevens zorgde de vernieuwde routering ervoor dat de bezoeker min of meer gedwongen werd de Brink te gebruiken; het verdeelplein werd zo iets functioneler dan daarvoor. Omdat het pad tussen de Dioramahal en de Promenade versmald en voor bezoekers afgesloten was, werden bezoekers die uit of richting Marerijk gingen vanaf deze maand wel gedwongen via het centrale plein te lopen, dat nog immer aanvoelt als een leeg hart.
 

Er kwamen echter niet alleen (ver)nieuw(d)e paden bij, er gingen er ook een aantal weg: in het Sprookjesbos verdween het afsnijpad tussen “In den Noordpool” en Raponsje. Ook het rustige pad tussen het plein bij de Witte Walvis en de uiterste zuidkant van de Gondoletta-vaarroute was verdwenen en opgevuld met struikgewas. Het sluipweggetje tussen de Pagode en de laan Carrouselplein - Promenade (o.a. langs de personeelskantine) veranderde van zandpad in schelpenpad, maar werd later in het seizoen helaas afgesloten voor de gewone bezoeker.

De grootste verrassingen van het nieuwe seizoen konden door de rondsnuffelende liefhebber aangetroffen worden rond de Pagode en het Spookslot. Bij de Pagode werd een deel van de oude meandering opgeofferd om ruimte te creëren voor een nieuw, cirkelvormig pleintje. Belangrijkste reden voor deze aanpassing was het uitbreiden van de terrasruimte van de “Toko Pagode”. Tevens was men bij hetzelfde horecapunt nog druk bezig met de aanleg van een tweede terras, dat een plekje zou krijgen aan de oever van de Siervijver. Rond de Pagode zelf werden terracottakleurige, natuurstenen muurtjes en plantenbakken gemetseld, die volgeplant werden met nieuwe, exotische beplanting. Het gaf het geheel een fraai, maar volgens sommigen ook een nogal “Port Aventura”-achtig aanzien. Wat verderop in het park was de andere verrassing te vinden: men had het bos bij het Spookslot zo drastisch uitgedund, dat de fraaie Keltische ruïne nu door de bomen heen zichtbaar was vanaf alle paden in de omgeving en zelfs vanuit de Gondoletta. Langs het pad van de Brink naar het Anderrijk was de tuindienst duidelijk ook druk bezig geweest: hegjes, erica’s, heesters en snoeiwerk te over. Dit pad werd nog eens extra opgesierd door een nieuwe halfronde zithoek en de ingang van wat al snel, dankzij de vindingrijkheid van de Efteling-liefhebber, het “Heksenpad” ging heten. Deze entree werd geflankeerd door grote partijen natuursteen en een mini-berkenbosje. Het “Heksenpad” was een geheel nieuw bospad, bestrooid met houtsnippers, dat zich kronkelde richting het Spookslotplein. Ongeveer halverwege de route slingerde het nieuwe pad zich in een cirkelboog rond een grote boom. De seanceachtige setting hier, compleet met afgezaagde boomstammen in een cirkel, was vast en zeker aanleiding voor de naamgeving. Een curiositeit aan het nieuwe pad bestond uit een vreemd ondergronds “hol” onder een boom, met helemaal onderin een spiegel, waardoor het “hol” eerder een kaboutertunnel leek. Wellicht was dit een variant op de al jaren eerder voor het Sprookjesbos beloofde “spiegeleffecten”?

Naast de nieuwe flora en infrastructuur waren er meer nieuwigheden op de openingsdag: de jarenlang gebruikte parkeermunten werden vervangen door parkeerkaarten voorzien van een streepjescode; het uitrijdsysteem bij de slagbomen van de parkeerplaats was uiteraard ook aangepast. Het een en ander was natuurlijk een gevolg van de invoering van een eveneens compleet nieuw kassasysteem. Het nieuwe systeem maakte gebruik van individuele barcodes per entreekaartje, waarmee de vijftig jaar oude traditie van het “afscheuren van het kaartje” voortaan tot het verleden behoort. • Het kabinet met parkinformatiefolders dat in voorgaande seizoenen vlak achter de controlehekjes stond, was verdwenen. • In de foyer van het theater waren rode lopers gelegd van de entree naar de zaaldeuren toe. In één van de eveneens nieuw geplaatste vitrines waren de drie Big E-Awards te vinden die het park in de loop der tijd gewonnen had. • Op de Pardoes-promenade was (alweer) een nieuwe boom geplant in het uitbouwsel tegenover Mariekes walgelijke mozaïek. • Bij de tunnelingang van de Dioramahal was een nieuw pleintje aangelegd, compleet met ronde bankjes en nieuwe lantaarns; ook hier was duidelijk veel gekapt in het groen. • Bij het Witte Paard stond een nieuwe, grotere muziekkiosk. • De nieuwe EHBO-post in de voormalige garderobe tegenover de Soete Inval opende haar deuren. De garderobe kreeg een plekje in de foyer van het Efteling-theater • De Trollenkoning had een nieuwe, sliertige baard. • De brug bij de Chinese Nachtegaal werd vervangen. • De eerste grondwerkzaamheden voor “Het Meisje met de Zwavelstokjes” werden reeds zichtbaar. Eveneens ten behoeve van “Het Meisje” werd het torentje van de Indische Waterlelies gehaald (het stond anders in het zicht) en tijdelijk op de parkeerplaats gezet. De nog door Pieck ontworpen toren zou echter nooit meer op zijn plaats terugkeren. • In Droomvlucht was het gordijn dat de instaphal met de feestruimte scheidde vervangen door een muur, beplakt met veel te veel sterren. • Het Lavenlaar onderging aan het begin van het seizoen een grote onderhoudsbeurt: op de openingsdag stonden onder andere het Lonkhuys en het Zweefhuys in de steigers. Duidelijk was te zien dat veel huysen met de hogedrukspuit waren gereinigd, hoe het overtollige mos van de strodaken was geschraapt en dat al het houtwerk een flinke lik verf had gekregen. • De Laven buiten het Laar, namelijk die in de souvenirwinkels van het park, protesteerden. Wellicht geïnspireerd door op de “Leflaven” van “Groenfront!” hielden de ‘echte’ Laven hun protestactie, waarbij ze duidelijk maakten ook wel eens te willen wonen in een huis of tuin. Of de acties veel laven aan een adoptiegezin hebben geholpen is helaas niet bekend bij het WWCW. • Op het Anton-Pieckplein stond de Vermolen-molen op de plek waar voorheen een kioskje stond (nu te vinden op het Dwarrelplein). Het plein zelf was opnieuw bestraat (erg eentonig, duidelijk geen verbetering) en voorzien van nieuwe plantenbakken. Overtollige begroeiing tussen de Gekroonde Eend en Zwaan Kleef Aan was verwijderd. • In het Ruigrijk glommen zowel de walvis van Polka Marina als de Python weer in de voorjaarszon; ze stonden duidelijk fris in de nieuwe verf. • De Piraña was na een sluiting van maanden (uiteraard tijdens de Winter-Efteling, maar ook gedurende het einde van het vorige zomerseizoen, in verband met een ongeluk met een omgeslagen vlot) weer geopend. Het frisse water kolkte langs nieuw geplaatste noodtrapjes en boomstammen, die de opening van het laatste rechte stuk versmalden. • De Steenbok was voorzien van terrashekjes en lantaarns op de zuiltjes daartussen. Binnen hadden de ramen van de kassa’s monstrueuze “spaanplaatgordijnen” gekregen. Wel aardig was de toevoeging boven ieder verkoopraam: een ovaal ornament met de steenbok uit het bekende logo kreeg hier een plekje. Voor korte tijd (namelijk speciaal tijdens de Lente-Efteling) was er bij de kiosk van de Steenbok een blokhutje geplaatst. In het hutje konden bezoekers op een monitor zien hoe het er aan toe ging in het vogelhuisje in de boom er tegenover; om welk vogelhuisje het ging was aangegeven met witte vogelpootafdrukken richting de betreffende boom. Menig bezoeker zag de bewonende mezenfamilie vaak druk in de weer.

Later deze maand keerden in het park de floraborden van vorig voorjaar terug, ditmaal inclusief plaatjes als visualisatie van het besprokene. In de loop van deze maand presenteerde het park ook behoorlijk wat nieuwe souvenirs, waaronder een nieuwe lijn voor Carnaval Festival, Fata Morgana en een aanvulling op de Sprookjesbos-lijn (waaronder mokken, knuffels en verschillende Roodkapje-prullaria).

Op de eerste openingsdag, om 14.00 uur, werd in het bijzijn van tientallen Efteling-coryfeeën en oud-medewerkers het Efteling-museum officieel geopend. Na jaren van wachten, smachten, klagen en discussiëren onder Efteling-liefhebbers (en een teaser in de vorm van de tijdelijke tentoonstelling bij het vijftigjarige jubileum), was het Efteling-museum nu dan eindelijk een feit. Tijdens de Winter-Efteling kregen bezoekers al een avantpremière van de tentoonstellingsruimtes, maar het geheel was nu verder afgewerkt. Zo was de geschiedenis van het park nu (in jaartallen) te vinden op de muren van de filmruimte (waar helaas nog wel enkele foutjes in te ontdekken zijn) en waren er verklarende teksten geplaatst naast de foto’s, tekeningen en schetsen aan de muur. De ouderwetse televisie in de eerste ruimte werkte echter pas later in het jaar zoals bedoeld.

Na het grote succes van de Efteling-pins tijdens het voorgaande jaar en het PinPingelPunt tijdens de afgelopen Winter-Efteling, werden dit seizoen de “PinParadedagen” geïntroduceerd. Op iedere eerste zondag van de maand zou er een nieuwe pin worden uitgegeven, te verkrijgen bij een speciaal pinverkoopstalletje bij de ingang van de Waterorgelfoyer. Later zouden eventuele overblijvende pins te koop worden aangeboden in de winkels van het park. Op 1 april vond meteen ook de eerste “PinParadedag” plaats, en kon men voor het belachelijke bedrag van € 5,- een schildvormig speldje aanschaffen met de afbeelding van een eekhoorntje erop, beter bekend natuurlijk als de “Museumpin”. Een ander souvenir dat vanaf de eerste april verkrijgbaar was, was de “Christian-Farlatoverdoos”, een goocheldoos met CD-ROM waarop Farla (de illusionist uit de Wonderlijke Efteling-show) de trucs uit de set uitlegt. Eveneens nieuw dit jaar was de verkoop van de populaire snack “Pringles”. Voor veel bezoekers was dit een hele verbetering ten opzichte van de Croky-chips van voorgaande jaren.

De entertainment-kalender was grotendeels vernieuwd. Acts die wél uit het vorige seizoen terugkeerden waren het Tiroler-orkest bij de Bob, de Ganzenfanfare in het Marerijk en ook de Zijzoenen (steltlopers op de Promenade) waren weer van de partij. Nieuw was “De Elf en de Eenhoorn”, een Tolkienesk vrouwelijk elfengezelschap te paard dat zich ’s morgens in de omgeving van het Dwarrelplein ophield en later op de dag verhuisde naar het Ton van de Venplein (dicht bij de andere elfjes, zullen we maar zeggen). De Enige Echte Efteling Fanfare werd na jaren trouwe dienst als “meest populaire Efteling-entertainment” (een terecht gevoerde titel, gezien de gewonnen prijzen) vervangen door de Lenteband, een groepje muzikanten dat met vrolijke liedjes vooral de dagopening opluisterde op het Dwarrelplein. Overigens was het gezelschap op wel meer locaties in het park te vinden. Later in het seizoen zou blijken dat de Lenteband tevens de Zomer- en Herfstband zou vormen. Echter wel steeds met andere kostuums, waardoor het geheel een van de typische seizoenselementen van het park zou worden.

Het meest populaire “seizoen-2004-entertainment” bleek, onder Efteling-frequenteerders van velerlei pluimage, toch wel (weer) het Sprookjesfeest en de zogenaamde “Rode Neuzen Reis”. Het Sprookjesfeest was een herhaling van zetten van de voorgaande twee seizoenen. De Rode Neuzen Reis werd opgevoerd op een rood, rond podiumpje voor de ingang van Carnaval Festival. Drie acteurs, verkleed als figuur uit de attractie, brachten dommige liedjes ten gehore, steeds met als centraal thema een specifiek land uit het Carnaval Festival. Hoewel de Rode Neuzen Reis nieuwe niveau’s van infantiliteit binnen de parkgrenzen bracht (het WWCW-team heeft deze act gemeden als ware het de Zwarte Dood zelve) bleek deze act, net als het Sprookjesfeest, bij een bepaald, laten we zeggen “minder begaafd” publiek erg aan te slaan. Het werd dan ook al snel de meest gefotografeerde en gefilmde parkact, met de nodige discussies rond “forumvervuiling” op de diverse Internetfora tot gevolg.

De Wonderlijke Efteling-show werd voor een tweede maal verlengd. Christian Farla en zijn Bianca werden dit seizoen voor drie maanden bijgestaan door Jim en/of Marieke van het populaire TV-programma “Idols”. De BN’ers moesten natuurlijk zorgen voor een extra toestroom van puberzieltjes naar het park.

Op 1 april kregen de al jaren regelmatig opduikende geruchten en speculaties over de “Attractie 2006” vaste vorm. Deze attractie, oorspronkelijk bedoeld voor het seizoen 2002 en door het park omschreven als “Een echte Efteling-attractie in de stijl van Droomvlucht en Fata Morgana”, zou “De Vliegende Hollander” gaan heten. Betrouwbare bronnen bevestigden aan Eftelist dat de attractie een variant op de zogenaamde “watercoaster” zou gaan worden, met darkride-elementen, projecties op een enorm nevelgordijn, een lifthill van dertig meter, een drop van acht meter en een gigantisch groot schip als decorstuk. Dit alles zou gesitueerd worden op de Zonneweide in het Ruigrijk. Het park zelf bevestigde uiteraard nog niets.

De Efteling meldde plannen te hebben voor een tweede hotel, waarschijnlijk in combinatie met een appartementencomplex. Het zou gaan om een gebouw met initieel zo'n zeshonderd bedden en een doorgroeimogelijkheid naar duizend bedden. De nieuwe verblijfsaccommodatie zou in de zuidwesthoek van het park moeten komen, in de buurt van het Efteling-theater. Dit plan ontstond onder invloed van de forse vertraging die het vakantiepark Droomrijk had opgelopen; dit door een procedurefout bij gemeente en provincie. De werktitel voor het tweede parkhotel is “Hotel Uitrijk”. Het Efteling-hotel zélf kreeg er twee nieuwe themakamers bij: een Zeven-Geitjeskamer en een Sneeuwwitje-kamer, allebei voorzien van toffe details (zoals de oude toverspiegel in de Sneeuwwitje-kamer en het Efteling-ganzenbord op de tafel in de Zeven-Geitjeskamer).

Op 14 april speelde “FC Sprookjesbos” in de Efteling tegen het gerenommeerde Ajax uit Amsterdam. “Partner in Kwaliteit” ABN AMRO, tevens hoofdsponsor van Ajax, had bemiddeld bij de totstandkoming van dit wel heel bijzondere voetbalduel. Sterren als Rafael van der Vaart, Wesley Sneijder en Zlatan Ibrahimovic namen het onder leiding van Ronald Koeman op tegen gevestigde namen als de Wolf, Roodkapje en Hans & Grietje van FC Sprookjesbos, aangevoerd door de Keizer. De wedstrijd startte om 15.00 uur op de Speelweide.

Korte saecken: Het park startte deze maand met een systeem dat de bezoeker in staat stelt thuis al een entreekaartje te bemachtigen. Met 'home ticketing' kunnen PC-bezitters op een zelf gekozen tijdstip, via de Efteling-website, entreebewijzen uit de printer laten rollen. De Efteling ondernam dit behoorlijk vernieuwende project in samenwerking met Ticketbizz (voor de systematiek) en Ski Data (voor de levering van de scanners). • De tweede grote musical, die het Efteling-theater tijdens de winter 2004/2005 zou gaan vullen werd deze maand aangekondigd. Wederom besloot de Efteling tot samenwerking met het Vlaamse Studio 100, dit keer om “De Kleine Zeemeermin” op de planken te zetten. • Op 17 april werd de verkiezing van de “opa en oma van het jaar” in het Efteling-theater gehouden. Dit jaarlijkse initiatief van het blad “Groter Groeien” werd live in het televisieprogramma “Mir@kel” uitgezonden op Nederland 3. • Op zondag 25 april werd de film “Peter en de Vliegende Autobus” (1977), een jeugdfilm van Karst van der Meulen, vertoond in het Filmmuseum te Amsterdam. Deze film is buitengewoon interessant voor de Efteling-liefhebber omdat een groot deel ervan zich afspeelt in een welhaast “antieke” Efteling. Mailinglist Eftelist organiseerde deze dag dan ook een uitje naar ‘s rijks hoofdstad om collectief de film te bekijken. Ter completering van deze wel heel erg nostalgische dag ontvingen alle deelnemers aan de “excursie” de film op DVD. • Op 26 april verbraken de gezamenlijke Zoetermeerse openbare basisscholen het record “grootste schoolreisje”. Maarliefst 5689 kinderen en begeleiders bezochten de Efteling als hoogtepunt van hun twee weken durende “sprookjes, mythen en sagenproject”. Het voorgaande record stond overigens op 1114 deelnemers. Een flinke verbetering dus.




In de nacht van 30 april op 1 mei zorgde een hoosbui voor heel wat waterschade in het park. De Dioramahal, de Kanovijver en de Roeivijver werden de dag erna tijdelijk gesloten. Bij de beide vijvers was het waterniveau tot aan (of over) de rand gestegen; in het dak van de Dioramahal zouden lekken zijn ontstaan. In andere delen van het park moesten nogal wat kelders en pleinen worden drooggepompt. Restaurant “Het Witte Paard” had echter de grootste schade opgelopen; onder druk van een enorme hoeveelheid water op het deels platte dak waren grote delen van het plafond naar beneden gekomen. Het Witte Paard bleef derhalve enige tijd gesloten. De nodige herstelmogelijkheden gaven de nieuwsgierige Efteling-liefhebber wel de kans om het prachtige originele houtwerk, dat nog steeds boven het systeemplafond verscholen ligt, terug te zien.
 

Er ontstond behoorlijke commotie op de verschillende fora (ja, een snel geprikkeld volkje die attractieparkfanatici!) nadat her en der een videofragment opdook waarin een ritje Vogel-Rok-met-licht-aan te zien was. Het was echter niet zozeer de blik in het binnenste van de attractie die nogal wat discussie veroorzaakte, maar meer het gedrag van het Efteling-personeel in deze video. De video, duidelijk gemaakt na sluitingstijd, toonde namelijk een aantal personeelsleden dat zonder gesloten beugels, uit het karretje hangend, de achtbaanrit maakte. Verschillende jongerenmedia als “Fok!” en Radio 538 gaven aandacht aan het voorval; de Efteling liet weten ‘not amused’ te zijn door het ontolereerbare gedrag van haar medewerkers.

De Efteling en de Brabantse Milieufederatie (BMF) werden het op 12 mei eens over de ontwikkeling van het verblijfsaccommodatiecomplex “Droomrijk”. Het park schrapte haar oorspronkelijke plannen voor een groot vakantiepark; daarvoor in de plaats projecteerde het park nu twee veel kleinere gebieden met verblijfsaccommodatie, allebei ook meteen met een heel ander karakter. Het een en ander had tot gevolg dat er niet voor 3.600, maar duizend minder bedden aan accommodatie ontwikkeld zal worden.

In het park zelf werd deze maand heel wat toegevoegd en versleuteld. “De Rode Neuzen Reis” kreeg een hekje om het ronde rode podiumpje (wellicht om de wel heel erg enthousiaste fans een beetje op afstand te houden?) • Een aantal frisdrankautomaten werd vervangen door nieuwe exemplaren. De standaardapparaten van de Coca Cola Company werden door het park “opgesierd” met allerlei decoraties. De ombouw van de kasten kreeg een kunsthouten uiterlijk, ze werden beschilderd met een overvloed aan Robert-Jaap Jansen-achtige twinkels, sterren en clubtekens, en in het midden werden de automaten voorzien van een reusachtig “sleutelgat”, waar dan steeds een ander Efteling-figuur doorheen spiekt. • De geluidsinstallatie van de Piraña werd na jaren voorzien van een nieuwe muziekselectie • De door Efteling-liefhebbers als een waar reliek gekoesterde, maar de laatste jaren nogal verwaarloosde Sprookjesmuseumvitrine, verhuisde terug naar een museum, maar dit keer niet het Sprookjesmuseum. De vitrine, die enkele jaren — ontdaan van haar sprookjesuitstalling — plaats moest bieden aan goedkope knuffels in de Marskramer, keerde in vol ornaat én met originele inhoud terug in het Efteling-museum. • Een muur van de Piraña, aan de kant van Karpervijver, werd voorzien van nieuw pleisterwerk.

Opvallender dan alle voorgaande zaken echter, was de vrachtwagenlading aan “decoratieve” borden en “thematisering” die opeens her en der in het park opdook. • In het Ruigrijk werd de pizzahoek van horecapunt “Likkebaerd” door Marieke van Doorn van een themajasje voorzien. Buiten wel erg kunstmatig ogende luikjes werd het horecapunt door Van Doorn ook voorzien van een nieuwe naam en bijbehorend bord. Het opschrift: “Il Capitano”. Vraagtekens rezen bij de Italiaanse naam van het kotje (logisch in combinatie met de geserveerde gerechten, maar beslist een dissonant met de Ruigrijk-stijl) maar vooral bij de belabberde kwaliteit van het geheel van nieuwe frutsels. Vooral het naambord zag er uit alsof het geschilderd was door een kleuter. • Het snoepwinkeltje ‘De Soete Inval’ werd werkelijk bedolven onder de nieuwe borden, ook allen van de hand van Marieke van Doorn. Vier borden werden geplaatst op het dak en waren voorzien van teksten als "Zuurstok & Zwart-wit" en "Dropstok & Kaneel". Daarnaast toonden de borden allemaal vlakke en emotieloze illustraties van snoepende lieden, waarbij duidelijk te zien is dat er een weinig verheffende poging is gedaan om het werk van Pieck (en Van de Ven) te kopiëren. Een uithangbordje boven de ingang werd nog wat later toegevoegd. • Tegenover de Bedorven Inval, bij de nieuwe EHBO-post, werd gelukkig bewezen dat het park het soms nog wél kan. Een oud en fraai Pieck-design uit de tijd dat de EHBO-post zich nog in de speeltuin bevond werd opgedoken uit de archieven en geheel opgefrist als aanduidingsbord bevestigd aan het muurtje van de nieuwe eerstehulppost. • In het Sprookjesbos werd een schutting geplaatst naast de Fakir, uiteraard ter afscherming van de bouwlocatie voor “Het Meisje met de Zwavelstokjes”. Op de blauwe schutting werd een groot ovaal bord geplaatst waarop een beeltenis van het meisje zelf te zien was. Achter de schutting waren de funderingscontouren van het toekomstige gebouw al zichtbaar. • Zoals ieder jaar werden ook dit keer weer de drie entertainmentaankondigingsborden voorzien van informatie over de zomeravonden. Een enorm opvallende spelfout op deze borden toonde aan dat het park nog steeds geen spellingchecker bezit. • Alsof het park nog niet voldoende nieuwe borden te verwerken kreeg deze maand, werden er her en der ook nog eens panelen geplaatste waarop “Koning Oberon” zich excuseerde voor de kale plekken die door de bomenkap waren ontstaan. Deze excuses werden overigens gemaakt middels de zelfde spreuk als in 1999 gebruikt werd rond de Pardoes-promenade, alleen werd deze destijds ondertekend door Pardoes de Tovernar. • De voorhistorische televisie in de eerste ruimte van het Efteling-museum werd voorzien van wat nieuw beeld- en geluidsmateriaal. We konden eerder al wat oude commercials bekijken op het apparaat maar vanaf deze maand kwamen daar belangrijke TV-fragmenten uit de Efteling-geschiedenis bij. Een van de meest welkome toevoegingen bestond uit delen van het interview dat Ton van de Ven in 1978 is afgenomen in “Voor de Vuist Weg”. De programmering van de TV werd later in het jaar nog verder geperfectioneerd door de toevoeging van radiofragmenten en leuke beeldovergangen.

Korte saecken: Op 16 mei vond weer de inmiddels jaarlijkse VIP-dag plaats. Ook dit jaar konden weer tientallen meer en minder bekende Nederlanders worden gespot, dit keer te herkennen door hun gele armbandjes. Het meeste bekijks trokken de finalisten van de TV-talentenjacht “Idols”. • Drie dagen later won de Efteling samen met LogicaCMG de “Nationale ICT Award 2004”, categorie Grootbedrijf. Het park won deze prijs voor het project “Mobile Ticketing bij de Winter-Efteling”. De Nationale ICT Awards zijn de belangrijkste E-business en ICT-awards van het land. • Het park werd deze maand genomineerd voor “De Warmste Douche”, een beloning voor buitengewoon klantvriendelijk gedrag. De prijs was een initiatief van het TROS-TV-programma “Radar”. • De Efteling-pin die deze maand op de speciale PinParadeDag werd uitgebracht, was een pin van de Wonderlijke Efteling-show.

Op zondag 6 juni organiseerde de Efteling een unieke workshop “vertellen”. Het park droeg zo haar steentje bij aan de eerste “Nationale Verteldag”. De workshop met de titel “De Sprookjesmaker” was gebaseerd op de wijze waarop Hans Christian Andersen in zijn tijd sprookjes schreef. In tegenstelling tot collega-sprookjeszwaargewichten, zoals de gebroeders Grimm, noteerde Andersen namelijk zijn verhalen niet op basis van eeuwenlang overgeleverde vertelsels, maar bedacht en schreef hij geheel nieuwe sprookjes met 'moderne' onderwerpen. Deze “moderne” sprookjes lazen echter alsof ze eeuwenoud waren. Hoe Hans Christian Andersen dit aanpakte, was één van de onderwerpen die tijdens de workshop aan de orde kwamen. Rasvertelster Marja van Trier dook samen met de deelnemers dan ook diep in de wereld van de wereldberoemde Deense sprookjesschrijver, waarvan overigens in 2005 het tweehonderdste geboortejaar wordt gevierd. Deelname aan de één uur durende workshop stond vrij voor alle Efteling-bezoekers, maar er kon ook separaat voor worden ingeschreven. Ter gelegenheid van de eerste “Nederlandse Verteldag” werden overigens op meer plaatsen in het land activiteiten georganiseerd. Tevens werd het Andersen-jaar met deze workshop informeel ingeluid binnen het park; in 2005 zal de Efteling hier volop aandacht aan geven.
 

SBS6 toonde in het licht anarchistische jongerenprogramma “6Pack” hoe twee programmamakers over het hek van de Efteling klommen om zo gratis het park binnen te komen. Het doel van het tweetal, rondlopen in de scènes van Fata Morgana, werd bereikt nadat ze in de Troonzaal uit het bootje sprongen en zo tussen de animatronics van het hof van de Pasha terecht kwamen. Zonder opgemerkt te worden door bewaking of overig personeel wist het tweetal vervolgens weer een andere boot in te springen en de attractie te verlaten. Het TV-fragment zorgde op verschillende fora (maar met name op Themepark.nl) voor nogal wat discussie over het wel of niet op de hoogte zijn van het park van deze actie. Later zou blijken dat het geheel werkelijk volkomen buiten de opmerkzaamheid van het park om had plaatsgevonden.

Het park ontving op 24 juni haar 85-miljoenste bezoeker sinds de opening van het Sprookjesbos in 1952. Basisschool “De Leeuwenkuil” uit Beneden-Leeuwen had de eer. Met een groep van in totaal drieënzeventig leerlingen en begeleiders passeerde deze rond half elf de poorten van het park. Direct na de poort werd de groep verwelkomd door de directieleden Ronald van der Zijl en Olaf Vugts. Niet alleen mocht de school gratis het park in, maar ze ontving ook nog eens voor iedereen vrijkaartjes voor de musical “De Kleine Zeemeermin”.

De orgels van de Stoomcarrousel en de Vermolen-molen werden deze maand vernieuwd. • Het terrasje bij de Pagode kreeg bolvormige verlichtingsarmaturen. • Rondom de Speelweide in het Reizenrijk werd een brede strook met wilde veldbloemen ingezaaid. Het uiteindelijke resultaat hiervan was bijzonder zomers en gaf de weide duidelijk extra zomerse pracht. • Na maanden van afwezigheid keerde de tijger op het bordes van de haven in Fata Morgana terug. • Er werden eikenprocessierupsen aangetroffen in het Sprookjesbos. Een aantal dagen later waren deze akelige beestjes echter al weer verwijderd. • De gemeente Loon op Zand startte deze maand een reconstructie van de Europalaan, de weg tussen het Efteling-hotel en de inrit van de parkeerplaats. Voor het park, dat aan de vooravond van haar drukste maanden stond, had dit behoorlijke logistieke gevolgen. • Het park bleek ook deze maand nog niet helemaal klaar met de kleinschalige thematiseringsronde van haar horeca, want na de parasols, frisdrankautomaten, Soete-Invalborden, nieuwe terrassen en pizzakotten, werd het park deze maand aangevuld met aangeklede “Broodje Unox”-kraampjes bij het Valies en de Python. Hoewel geen thematische wondertjes, zagen de kraampjes er toch duidelijk beter uit dat de “standaard” kraampjes waar het park voorheen gebruik van had gemaakt.

Korte saecken: “De Vliegende Hollander” werd als merknaam geregistreerd door de Efteling. • Terwijl achter de schermen de musical “De Kleine Zeemeermin” nog werd aangepast voor het Nederlandse publiek, werden de hoofdrollen al bekend gemaakt: Kim-Lian van der Meij zou de zeemeermin gaan spelen, Mariska van Kolck kreeg de rol van zeeheks en Joost de Jong werd de prins. • Twee andere bekende artiesten die al drie maanden hun kelen schor zongen in het theater, deden dit voor het laatst op de laatste dag van deze maand. Marieke en Jim traden samen op 30 juni op voor een uitzinnig fanpubliek, om vervolgens de Wonderlijke Efteling-show vaarwel te zeggen. • Weer een PinParadeDag natuurlijk deze maand, en weer een “nieuwe” pin dus; ditmaal was het een heruitgave van de “Schatkamer van de Sprookjes”-jaarthemapin.



Op 7 juli verwelkomde de Efteling meer dan honderd koninklijke mete- en petekinderen van wijlen koning Boudewijn en koningin Fabiola van België voor een unieke reünie. Bij onze zuiderburen is het sinds jaar en dag de gewoonte om elke zevende zoon of dochter in het gezin te vernoemen naar de regerende koning of koningin. Deze bijzondere kinderen worden dan ook officieel koninklijk mete- of petekind. Het initiatief voor deze allereerste grootschalige reünie van “koningskinderen” werd genomen door een aantal van deze speciale Belgen, dat al snel samenwerking met de Efteling zocht.

Het Efteling-museum bood vanaf deze maand onderdak aan een tijdelijke tentoonstelling. De filmruimte van het museumpje was altijd al bedoeld als ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen, bijvoorbeeld over belangrijke Efteling-gerelateerde personen of om een tipje van de sluier op te lichten bij nieuwbouwprojecten van het park. De Hans Christian Andersen-tentoonstelling die deze maand startte was de eerste in deze reeks. Van juni tot en met eind oktober was de mini-expositie te bezoeken. Grote doeken bedrukt met foto’s en informatie over het leven van de sprookjesschrijver werden afgewisseld met een soort “promotiefilmpje” over de man. Interessanter was de vitrinekast naast de klapdeurtjes: hierin werden namelijk foto’s en tekeningen van de verschillende Andersen-sprookjes in het park tentoon gesteld. Hoewel op (te) klein formaat en (helaas) vaak half achter elkaar geplaatst, boden de afbeeldingen in de vitrine een unieke kans om nooit eerder getoonde schetsen van Ton van de Ven voor “De Chinese Nachtegaal” te zien en eveneens om een groot aantal tekeningen en detailontwerpen van Michel Den Dulk te bewonderen, alle voor “Het Meisje met de Zwavelstokjes”. Later deze maand werd de werkruimte naast het Wonderdepot (de zolderkameruitstalling) van het museum opengesteld, of beter gezegd, er werden kijkgaten in een muur gemaakt, zodat een chaotisch (en sfeerloos verlicht) tafereel van oude Efteling-attributen en technieken zichtbaar werd.

Tegelijk met de aanvang van de Zevenmijlszomer (van 19 juli t/m 5 september) presenteerde het park een nieuw entertainmentprogramma. Zomeracts die vanaf deze dag in het park te zien waren: “Elfendroom” (een actrice, als elf verkleed, op een schommel in de wachtrij van Droomvlucht, compleet met infantiel gegiechel, curieuze liedjes en al even obscure trollenprojecties op een flets projectiescherm); “Stoere Zeebonken” (een zelfde soort trampolineact als tijdens de zomer van 2003, maar dan met thematisch leuk ingepaste matrozenkledij en gesitueerd op een speciaal ingericht podium vlak voor de Halve Maen); “La Isla Bonita” (exotische dames met al even exotische dansen bij de Piraña) en “Sahara’hara” (twee geniaal gespeelde “Arabieren” op het Fata-Morganaplein, de één op een soort zitzak, de ander op een kameel op stelten). Natuurlijk bracht de zomer ook weer, traditiegetrouw, de Märklin- en LEGO-tentoonstellingen.

De door menig Efteling-liefhebber zeer regelmatig gevolgde bouwwerkzaamheden voor “Het Meisje met de Zwavelstokjes” schoten enorm hard op. Deze maand al was het gebouw constructietechnisch “af”, en werd het stadje (want dat moest het bouwsel voorstellen) gestuukt en ingeschaduwd. Aan het eind van de maand was het exterieur dan ook bijna klaar; slechts enkele torentjes en muurtjes moesten nog worden afgewerkt. • De bollen van de Wonderwachters, die normaalgezien wit licht geven, werden vanaf deze maand voorzien van gekleurde lampen. Over de esthetische waarde van het resultaat viel te twisten. • De vliegende Thaise tempel “Pagode” werd voorzien van een naambord boven de ingang van de meandering. Veel meer dan een beschilderde plaat multiplex was het echter niet. • Fata Morgana werd voorzien van een wellicht onopvallend, maar fraai detail: prachtige Oosterse hanglampen werden opgehangen in de arcaden naast de Vonderplas. • Een “Verboden voor Onbevoegden”-bord op jumboformaat maande wandelaars die ook maar zouden kunnen overwegen het afgesloten pad van het Diorama naar de Promenade te betreden tot inkeer. Foei! • De uitermate ranzige “kauwgommuur” bij de Bob werd vervangen door een wand zonder kleffe stukjes rubber. • Bij de Pegasus werden éénrichtingsklapdeurtjes geplaatst bij de uitgang. • De Game Gallery in het Ruigrijk kreeg een nieuw spel: “De Oliphant [sic] in de Porseleinkast”. De bedoeling van het nieuwe spel was het omgooien van porseleinen borden die in bewegende houdertjes werden geplaatst. Met de komst van het nieuwe spel verdween de Holle Bolle Ballentent. • Bij het Efteling-hotel plaatste men een nieuwe buitenspeeltuin. Het toestel bestond uit een kleurig, half gezonken schip, waarvan de boeg, de mast en het achtersteven nog boven de grond uitstaken. Samen vormen deze scheepsonderdelen drie verschillende speelelementen. Erg “Piecks” was het allemaal helaas niet.

Spectaculair nieuws! De Python verloor op 23 juli een up-stopwieltje. Het wieltje viel naar beneden en raakte daar een medewerker (ja, hoe groot is nu die kans?), die overigens niet ernstig gewond raakte. Het wieltje raakte los tijdens het uitrangeren van een treintje. Overigens zat op dat moment al niemand meer in de attractie, omdat het personeel een rondje eerder al had geconstateerd dat er iets mis was met de trein. Het incident zorgde voor een langdurig gesloten Python, midden in het hoogseizoen. Na een grondige inspectie van zowel Vekoma als de Efteling werd de attractie in augustus, met één trein minder, weer in bedrijf genomen. Het onfortuinlijke treintje bleef, in afwachting van vervangingsonderdelen om te worden gerepareerd, buiten de “dienstregeling”. Op zich zou dit incident waarschijnlijk al snel vergeten zijn zoals dat met wel meer kleine problemen in het park is gebeurd. Echter, door buitengewoon knullig optreden van persvoorlichtster Eefje van Hombergh kreeg het geheel hele nieuwe proporties. Tegenover de pers bleef mevrouw Van Hombergh namelijk volhouden dat de Python slechts gesloten was in verband met “groot onderhoud”. Elke associatie met een ongeluk werd ontkend. Ooggetuige Jan Maarten Hoevenberg uit Tilburg wist echter wel heel zeker te hebben gezien dat er een onderdeel van de trein naar beneden was gevallen en een personeelslid had geraakt. Het park bleef bij mondde van haar persvoorlichtster echter volhouden dat meneer Hoevenberg glashard stond te liegen. Nadat uiteindelijk hoofd communicatie Henk Groenen terugkeerde van vakantie, bracht het park de waarheid naar buiten en maakte excuses voor de onjuiste informatie die het verstrekt had.
 

Op 24 juli vond de eerste zomeravondopenstelling van het jaar plaats, met als thema “Jong Talent”. Jonge Nederlandse sterren als Boris, Dewi, Hind, Maud en Kim-Lian traden onder grote publieke belangstelling op in het park. Op zaterdag 31 juli was het de beurt aan musicalsterren als Antje Monteiro, Ben Cramer en Ernst Daniël Smid. Efteling-liefhebbers die slechts kwamen voor de algemene parksfeer hadden natuurlijk meer oog voor de tijdelijke horeca-etablissementen die traditiegetrouw tijdens de zomeravonden worden geplaatst. Zo was bij de ingang van het Sprookjesbos een prachtige, chique hamburger- en drankjestent geplaatst, fraai vormgegeven op basis van allerhande Carrouselpaleis-achtige decoraties en sprookjesattributen, die vast al jaren lagen te verstoffen in één of andere Efteling-kelder. Bij Fata Morgana was er weer het shoarmaverkooppunt, dit keer aardig gedecoreerd met tropische planten, en bij de Ballonvaarder plaatste het park een blokhut, waar net als bij het carrouseltentje “Zevenmijlsburgers” konden worden geconsumeerd. Al met al was de tijdelijke horeca duidelijk behoorlijk wat beter opgezet dan tijdens voorgaande zomeravonden. Helaas echter, bleef het Lurk en Limoenhuys voor het eerst sinds jaren gesloten. Wegens “vergunningszaken”, vernamen wij.

Korte saecken: Deze maand verkocht supermarktketen C1000 plastic miniaturen van de Sprookjesbos-figuren van Geesink Studios. Een maand later waren de figuren ook verkrijgbaar in de winkels van het park. • Een groep prominente Efteling-liefhebbers, betrokken bij een aantal drukbezochte Efteling-websites en mailinglist Eftelist, riep een keurmerk voor Efteling-gerelateerde websites in het leven: het “Webgremium der Eftellieden”. De noodzaak voor een dergelijk keur werd steeds groter door de nog steeds toenemende hoeveelheid meer en minder goede Efteling-websites op internet. • De Efteling bevestigde deze maand dat het aanschaffen van entreebewijzen voor het park via de website een succes was. • Een 18-jarige jongen zag kans twee minderjarige meisjes onzedelijk te betasten tijdens een ritje in Vogel Rok. De jongen werd door de politie in de kraag gevat en overgedragen aan justitie. Hij werd beschuldigd van aanranding. • De 71-jarige Sacha Distel, binnen de Efteling bekend van zijn hit “Monsieur Cannibale”, overleed na een lang ziekbed op 19 juli. • In de media werd bekend gemaakt dat de sprookjesserie, die de Efteling samen met de Belgische televisie produceerde, nog dit jaar uitgezonden zou worden. • Eveneens op TV was voor de zoveelste keer een herhaling zien van het programma “Terug op de Werkvloer” (waarin parkdirecteur Olaf Vugts een dagje het werk van “de gewone werknemer” overneemt), echter ditmaal met een epiloog waarin te zien was hoe twee problemen uit de uitzending waren opgelost. Aan de orde kwamen de nieuwe werkkleding (model “Zwerkbal”), en de compleet vernieuwde Smulpaap. Aan het probleem met de zomerhitte op de draaischijf van de Gondoletta werd nog gewerkt; exact vijfentwintig jaar na de opening van de attractie, in 2006, kunnen we deze verwachten. • De PinParadeDag bracht deze keer een Pardijntje-pin.



Op verschillende plaatsen in het park werden verfrissende sproeiertjes gemonteerd. Zo kon de bezoeker deze maand op warme dagen een koude douche vanuit de bomen verwachten als het noorderpad van de Dubbele Laan werd bewandeld. Verder waren deze “bedriegertjes” te vinden in de bomen bij Fata Morgana, tussen de beplanting bij de Python, in de waterbakken op de Pardoes-promenade en in de Bremer-Stadsmuzikantenfontein. De sproeiertjes waren op sommige dagen in augustus meer dan welkom: na de maand juli met vooral wisselvallig weer, werd het in augustus een stuk warmer, wat zorgde voor een fijne zomerse sfeer. Qua bezoekersaantallen leek de zomer prima te lopen. Een jaar met gematigd weer is sowieso beter voor de pretparkbranche dan een hittegolf. De zomer bracht helaas deze maand ook enorm veel wespen, die vooral geïnteresseerd bleken te zijn in de nieuwe roze suikerspinnen die door het hele park werden verkocht. De frambozenkleur- en smaakstof, gebruikt om deze roze suikerspinnen te maken, werd hierop enige tijd niet meer toegepast, waardoor er alleen nog witte suikerspinnen te koop waren. De wespen bléven echter.

Op 5 augustus werd een medewerkster van de Efteling mishandeld door een 17-jarige bezoekster. Na een rit in Vogel Rok wilde het meisje, samen met haar vrienden, direct nóg een keer in de attractie. De attractiemedewerkster op het perron van de achtbaan liet dit uiteraard niet toe en verzocht haar achteraan in de rij aan te sluiten. De groep reageerde verontwaardigd maar deed wel wat hen werd verteld. Toen ze vervolgens, na het wachten, nog een keer in Vogel Rok waren geweest, schold een meisje uit de groep de Efteling-medewerkster (20) die hen in eerste instantie terecht had gewezen uit; daarna sloeg ze de medewerkster zelfs met de vuist in het gezicht. De agressievelinge uit Utrecht werd door de toegesnelde beveiliging overgedragen aan de politie.

De mooie zomermaand augustus bracht ons vier zomeravonden. Op 7 augustus stond de avond onder de noemer “Terug naar ’80” in het teken van muziek uit, juist ja, de jaren tachtig. Artiesten als Henk Westbroek en Jan Rietman riepen de sfeer van een jaar of twintig geleden op. 14 augustus was het de beurt aan de “Meidenpop”-avond, met onder andere Anita Meyer (is dat niet meer damespop intussen?) en Birgit Schuurman. Een week later, op 21 augustus, vond de al jaren op het programma staande Songfestivalavond plaats, met optredens van Gerard Joling, Ester Hart en Re-Union. Augustus kwam zomeravondtechnisch tot een einde met onder andere Eddy Wally op de Europa-avond, 28 augustus. Hoewel het wellicht bijna overbodig is om nog te vermelden, doen we het lekker toch: parkliefhebbers konden alle zomeravonden weer volop genieten van de prachtige verlichting die het park her en der in de meest fraaie sferen liet baden. Op de bizar gekleurde Wonderwachter-bollen na dan, natuurlijk.

Bij de jaarlijkse, door “Amusement Today” (een periodiek over de attractieparkenwereld) georganiseerde uitreiking van de “Golden Tickets” viel de Efteling maar liefst drie maal in de prijzen. Het park wist een tweede plaats te behalen in de categorieën “Mooiste park” en “Mooiste parkaanleg/beplanting” (beide keren net na Busch Gardens Williamsburg) en bereikte met Droomvlucht de vierde plaats in de darkridecompetitie. In de nieuwe “Wonder”, een reclameblad annex tijdschrift dat het park een paar keer per jaar rondstuurde, werd deze maand opgeroepen mee te doen aan een Wonder-enquête op internet. De enquête bestond uit een aantal meerkeuzevragen, waarvan een groot deel nogal algemene, demografische vragen betrof. Gelukkig was er ook een klein gedeelte dat wél ging over iets nuttigs, namelijk de kwaliteit van het blad zelf. De laatste vraag bood de geënquêteerden de mogelijkheid om (in 225 tekens) tips en suggesties te geven om het blad te verbeteren. Laten we hopen dat het park de suggesties die uw trouwe WWCW-team invulde doorvoert, dan krijgen we in elk geval een vuistdik, prachtig glossy magazine vol ontwerpschetsen en technische details thuisgestuurd de komende jaren! Augustus bracht verder nog de “Wondere Wandelroute”, een vanaf de officiële site te downloaden wandelplan voor het park. Het document moest informeren over allerlei meer en minder interessante parkfeitjes (niet allemaal even correct overigens) én gaf de meest “gangbare” route weer om het hele park in een dag te bezoeken.
 

De parkingang voor bezoekers van Villa Pardoes onderging een kleine aanpassing: het entreepad aan de zuidkant van het park kreeg een extra kronkel en een nieuw toegangshek. • De thematiseringsbonanza bij de Pagode kwam tot een einde met de plaatsing van nieuwe lantaarns. Al met al lag de Pagode er weer als nieuw bij, zo in die fraaie omgeving. • De hoeveelheid reclame voor de musical “De Kleine Zeemeermin” met Kim-Lian, bereikte een nieuw hoogtepunt: vanaf deze maand was Kim alvast te zien op een enorm (lelijk) bord bij het Efteling-theater, en werden de flyers van de musical werkelijk overal bij weggegeven in het park. Zelfs in sommige toiletgroepen doken miniposters op! • Nieuw deze maand in de Efteling, maar bekend van zo’n beetje elke toeristische bestemming ter wereld: muntstukpletmachines. Een dergelijk apparaat werd geplaatst bij de Game Gallery in het Ruigrijk, alwaar men een muntstuk van vijf cent kon omvormen tot een plaatje van Vogel Rok, Carnaval Festival of het Efteling-logo. Het apparaat werd later in het seizoen verplaatst naar het Valies. • Maxifoto introduceerde nieuwe, attractiespecifieke fotohoesjes. Hiermee kwam het algemene fotohoesje te vervallen. • Vanaf deze maand werden de slakken van de Laafse monorail in de gaten gehouden door Oermoeder Lot als attractieoperator. Tegelijk werd helaas de nieuwe “Slakkenhuys”-soundtrack van René Merkelbach weer vervangen door standaard popmuziek. • De lasers in Vogel Rok deden het na een héle lange tijd weer...even. • Deze maand werd begonnen met de aankleding van de show in het gebouw van het Meisje met de Zwavelstokjes. Buiten het gebouw was de aanleg van de infrastructuur rond het sprookje zichtbaar.

Korte saecken: Meer dan honderd oma's uit het hele land namen op 5 augustus deel aan de 25ste editie van het Nationale Oma Golfkampioenschap. Tijdens dit ludieke evenement haalden de oma’s met het golftoernooi, op de achttien holes baan ten zuiden van het park, zesduizend euro op voor kinderhulporganisatie SOS-Kinderdorpen. • Op 8 augustus was het weer eens raak: men slaagde er ook dit seizoen weer in om een Gondoletta-bootje te doen kapseizen. • Ondeugende bomen in het park lieten deze maand van tijd tot tijd wat “bruine dingetjes” vallen. Voor sommige fans was dit de druppel die de emmer deed overlopen: bij hen vielen de bomen van het park voorgoed in ongenade. • Princess (bekend van de broodbakmachines en frituurpannen) had deze maand een kortingsactie lopen en organiseerde een speciale Princess-dag.

 

Op zaterdag 4 september was het alweer tijd voor de laatste zomeravond van het seizoen. Traditiegetrouw was het thema van deze Avond der Avonden “Het Levenslied”, en eveneens volledig volgens traditie draaide de dag en avond uit op een complete verkeerschaos rond het park en zwaar overbelastte parkhoreca. De Brabantse huismoeders en hun meegesleurde echtgenotes en kinderen lieten zich echter, vier kilometer file en radiowaarschuwingen “toch vooral niet meer te komen” ten spijt, niet tegenhouden hun helden te komen bewonderen in het park. Marianne Weber, Grad Damen en Koos Alberts: ze waren er allemaal weer. Net als de volle lanen en pleinen, uitpuilende toiletgroepen en handenwrijvende financiële bazen van het park. Auto’s werden uiteindelijk geparkeerd tot voorbij het bustransferium in Loon op Zand.

Op 6 september werd het zomerseizoen ingewisseld voor de “Herfst-Efteling”. De omschakeling naar het naseizoen betekende natuurlijk ook aanpassingen in het entertainmentprogramma; de Zomerband werd de Herfstband en het kabouterkoppel Koosje en Kobus keerden terug. Ter verdere accentuering van het herfstseizoen werden seizoensdecoraties (zoals de vaandels op de parkeerplaats) vervangen door exemplaren in herfstige tinten als bruin en rood. De tuindienst leefde zich eveneens weer uit, wat een fraai herfstpalet aan “groen” opleverde. • Opvallend deze maand was het enorme aantal renovaties en andere behoorlijk zichtbare werkzaamheden. De natuursteenbestrating van het plein vóór en de tunnel naast het Spookslot werd opgeknapt; de decoratiepanelen van het Valies kregen een nieuwe laag verf (tijdens de periode dat de panelen afwezig waren, werden zeildoeken met prints van de decoraties geplaatst); de glijbanen van het Glijhuys in het Lavenlaar werden vervangen; de gevel van ‘t Gemack werd in de steigers gezet om deze flink onder handen te nemen en de bruggetjes van de Brink naar de verschillende rijken werden één voor één vervangen. • De afsnijroute vanaf de uitgang van de Indische Waterlelies richting de Fakir verdween. Bezoekers werden vanaf nu gedwongen de “lus” in de hoofdroute, langs Klein Duimpje en Repelsteeltje, te nemen. Van achter het bouwhek bij “het Meisje” was de wegwijzer met de naam van dit sprookje al zichtbaar. • In het water van de entreehal van Fata Morgana verschenen drie belachelijke stukjes drijvende nepjungle. Gelukkig waren ze al weer verdwenen tijdens de Winter-Efteling. • Veruit de grootste onderhoudsoperatie van dit seizoen betrof Vogel Rok. Eind september werd de gigantische vogel die de ingang van deze attractie vormt onthoofd, om daarna ingepakt te worden in steigers bedekt met wit plastic. Het plastic werd aan de voorkant al snel bespannen met een enorme print van de originele gevel. Via twee getimmerde noodtunnels onder de steigers door, konden bezoekers toch de attractie bezoeken, terwijl polyester en verf de vogel weer in fraaie staat brachten. • De publiciteitscampagne rond “De Kleine Zeemeermin” bracht deze maand weer wat nieuws: karakter “Guus Garnaal” hield voor aanvang van de Wonderlijke Efteling-show het publiek bezig met liedjes uit zijn musical, en Theaterrestaurant Applaus begon een actie waarbij kinderen met een zwemdiploma een gratis kindermenu kregen.

Actievoerders van “GroenFront!” schilderden op 7 september leuzen op het hoofdkantoor-in-aanbouw van bouwbedrijf Heijmans N.V. te Rosmalen. “Heijmans: geen hotels in bos bij Efteling” moest Heijmans ervan weerhouden te investeren in of te bouwen aan het project Droomrijk. Twee dagen later gaven de Efteling, de gemeente Loon op Zand en de provincie zestienduizend euro uit aan juridisch advies, in de hoop hiermee de uitbreidingsplannen voor de verblijfsaccommodatie planologisch waterdicht te krijgen. Eveneens werd rond deze tijd definitief bekend dat alleen de eerste fase van Droomrijk nog volledig uitgevoerd zou worden. Verdere accommodatie zou moeten gaan verrijzen in de vorm van het al eerder genoemde hotel- en appartementencomplex op de voormalige vuilstort ten zuiden van het parkeerterrein (zie bij April). De hernieuwde planprocedure, die op advies van de Bredase professor Van Ravels —een autoriteit in het ruimtelijke bestuursrecht— gevolgd zou moeten gaan worden, kost volgens de gemeente op zijn minst 86 weken. Hoewel de Raad van State aan deze hernieuwde procedure niet meer te pas komt, kan de Efteling op zijn vroegst in mei 2006 met de bouw van Droomrijk beginnen.
 

Zondag 12 september stond de Efteling compleet in het teken van de kunst van het goochelen. In samenwerking met de Nederlandse Magische Unie (NMU), de overkoepelende organisatie van Nederlandse goochelverenigingen, bood de Efteling haar bezoekers een gevarieerd en magisch programma, met onder andere een kindergoochelwedstrijd. Speciaal voor deze gelegenheid lichtte Wonderlijke Efteling-show illusionist Christian Farla een tipje van de sluier op. Ook waren heel wat straatgoochelaars actief in het park.

Veel opgeklopte media-aandacht voor het park ook deze maand: vier van terrorisme verdachte mannen, die eind juli werden opgepakt toen ze in Den Haag vanuit een rijdende auto video-opnamen maakten, bleken ook gefilmd te hebben in de Efteling. In het attractiepark te Kaatsheuvel maakten ze echter slechts “toeristische opnamen”, zo kreeg het park op 14 september te horen van de gemeente. De gemeente baseerde zich hierbij op informatie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Volgens de autoriteiten vormde het beeldmateriaal “geen enkele aanleiding voor extra veiligheidsmaatregelen”.

Korte saecken: Van 6 tot en met 8 september werkte op het Dwarrelplein een groep fruitcorsospecialisten aan een corsowagen met als thema “De Kleine Zeemeermin”. De Efteling-bezoeker kon ook de totstandkoming van drie fruitmozaïeken volgen. De corsowagen reed op 11 september mee in de optocht van Tiel. • Tijdelijk was een speciale versie van het Suske & Wiske-album “De Efteling-elfjes” verkrijgbaar. In deze versie spreken de karakters verschillende Brabantse dialecten, waaronder plat Kaatsheuvels. "De Éfteling-èlfkes" was in een beperkte oplage te koop, zowel als softcover als in een luxe editie. De softcover-editie kostte € 6,00 en de luxe editie ging voor € 42,50 over de toonbank. • De PinParadeDag bracht deze maand, geheel in stijl met de tot krankzinnige omvang gegroeide reclamecampagne, een pin van... (tromgeroffel): de Kleine Zeemeermin!

Oktober bracht een mooie collectie nieuwe souvenirs. Na jaren van afwezigheid waren de zogenaamde “verrassingszakken” terug. Het park bracht zowel een jongens- als een meisjesvariant uit van deze met allerlei prullaria gevulde, goedkope zak voor kinderen. Ook bracht het park voor het eerst sinds tijden eens een fraaie pin uit. De “Meisje met de Zwavelstokjes”-pin, uitgevoerd in een kopertint en met een mooi reliëf, was gebaseerd op de zelfde illustratie als het bouwbord bij het sprookje. Heel bijzonder was de komst van twee totaal nieuwe sprookjesluister-cd’s. De cd’s zijn grotendeels gebaseerd op het principe van de bekende hoorspelen die het park decennia geleden uitbracht in de elfdelige serie “Sprookjes van de Efteling”. In de klassieke serie brachten Gooise kinderkoren inmiddels legendarische introductie- en intermezzoliedjes ten gehore. De nieuwe serie, wellicht geïnitieerd door de niet aflatende stroom aanvragen vanuit Efteling-liefhebberskringen, werd in een moderner jasje gestoken, vol “hippe” liedjes, en zonder specifiek Gooise Errrr. De tien sprookjes van ieder zo’n twaalf minuten worden verteld door Beatrijs Sluiter; de karakterstemmen zijn onder andere van Frank Lammers, Aukje van Ginneken, Laura Vlasblom en Robin van der Velden. Efteling-liefhebbers met een kundig oor kunnen zelfs ontwerper Henny Knoet horen spreken in de vertelsels; componist René Merkelbach, verantwoordelijk voor de muziek, zingt her en der ook. Nieuw ten opzichte van de oude LP-serie zijn de langere, “toegift”-achtige liedjes na elk sprookje. Helaas zijn deze muzikale momenten niet bepaald de hoogtepunten van de verder best aardig uitgevoerde nieuwe collectie. Ter introductie kostte de cd’s tien euro, later moest men er twintig euro voor neertellen. Zowel de Bruna-kantoorboekhandels als het park zelf verkocht de discs.
Op zondag 17 oktober presenteerde harmonie St. Caecilia een speciaal Efteling-concert in een sporthal te Bavel. Op een groot projectiescherm werd een film van Hans Slaats geprojecteerd. De film toonde de toeschouwers een wandeling door de Efteling, langs allerlei attracties en fraaie locaties. Onderwijl speelde de harmonie, synchroon, arrangementen van de bijbehorende parkmuziek. De vijfenzeventig muzikanten, onder leiding van dirigent Mari van Gils, oefenden lang om tot het gewenste resultaat te komen. De sporthal was voor de gelegenheid sprookjesachtig aangekleed, terwijl verschillende entertainers in sprookjeskledij de sfeer nog verder opluisterden. Mede door de behoorlijk massale toeloop van Efteling-fanatici waren de 1100 kaarten die beschikbaar waren voor de twee voorstellingen, snel uitverkocht.

22 oktober maakte het park het uitzendschema bekend van de sprookjesserie “Sprookjes” voor op televisie, die het in samenwerking met Cine3 en Ketnet had geproduceerd. Naar aanleiding van het succes van de jubileumdocumentaire (2002) en het programma “Making of PandaDroom” (eveneens 2002), besloot de Efteling serieuzer met het medium televisie om te gaan. Na het leggen van contacten met Ketnet (dat wel interesse had in het uitzenden van “Sprookjes”) en later met de producent Cine3, ging men dan ook in de loop van 2003 aan de slag met de productie van de 13-delige TV-serie. In de herfst van dat jaar werd de hele serie opgenomen in een klassiek najaar Efteling-decor. De resultaten zouden voor iedereen te bekijken zijn vanaf 6 december, op de Vlaamse televisie. Een DVD-release zou snel daarna volgen.

Op het Anton-Pieckplein werd gewerkt aan de (nog niet eens zo oude) riolering. • Het groot onderhoud aan de gevel van Vogel Rok liep ook deze maand nog door. • Het Meisje met de Zwavelstokjes werd qua exterieur deze maand afgerond. Het complete gebouw was gereed; naast en voor het gebouw was een nieuw pad aangelegd, inclusief muzikale paddestoelen, een sprookjesboek en straatlantaarns. • De basbuis in het Spookslot leek deze maand aandacht van de technische dienst gehad te hebben; na jaren van relatief rustige dondergeluiden aan het einde van de hoofdshow, dreunden bezoekers nu weer bijna van de tribune bij de laatste “grom” van het systeem. • Ook in het (helaas) nabijgelegen PandaDroom werd gesleuteld aan het geluid: hier werd voortaan een ander nummer gebruikt bij aanvang van de voorshow. • Tijdelijk “smeedde” het Smidje van het Anton-Pieckplein allerlei oudere pins: een beproefde truc van het park om op een simpele doch doeltreffende manier van haar verouderde rommel af te komen. Ook Ezeltje-strek-je werd namelijk al meerdere malen ingezet om, onder het mom van “nostalgie”, oude Efteling-dukaten uit te poepen. • In de reeks “commerciële zeemeerminovervloed” werd deze maand een bronskleurig beeld van een meermin geplaatst in het bloemperkje voor het Efteling-theater. Hoewel geen esthetisch wonder, was dit beeld echter nog láng niet zo vervelend als de buitengewoon stijlloze verkeersborden “verboden op zeemeerminnen te vissen” die in allerlei vijvers van het park opdoken. Hiermee sloeg het park duidelijk de plank mis. Lelijk! • Ook werd het park deze maand wederom voorzien van nieuwe (naam)borden op een aantal locaties. Zo kreeg Carnaval Festival een “uitgang”-bordje in het zelfde lettertype als de attractietitel en kregen de twee nieuwe spellen van de Game Gallery een naambord. Daar deze laatste het “Holle Bolle Ballentent”-bord vervingen, verdween deze naam compleet uit het park. Ook deze nieuwe borden waren volgens insiders overigens, net als die van de Soete Inval en het pizzakot in Ruigrijk, duidelijk ontwerpen van Marieke van Doorn. Met haar karakteristieke “stijl” drukte deze dame dit jaar dus nogal een stempel op het bordenassortiment van het park. • Een superkroonluchter van vierhonderd kilo en wel zes meter hoog verhuisde in de laatste week van oktober van een atelier in Almelo naar de Efteling. De kroonluchter vol kristal en gouden engelen kreeg, geheel volgens het ontwerp van Karnet, een plek in het theaterrestaurant Applaus. Om de kroonluchter betrouwbaar te kunnen monteren was in het plafond eerder al een speciale constructie aangebracht met een extra draagkracht van 500 kilo. • Opvallend tijdens de laatste week van het seizoen was vooral de áfwezigheid van de normaal altijd te vroeg geplaatste winterdecoratie. Slechts de opbouw van de tenten van het Kinder Winter Wonderland en de ijsbaan verklapten de komst van de Winter-Efteling. Tegelijk betekende de opbouw van de tent van het Kinder Winter Wonderland ook dat de bouw van “De Vliegende Hollander” pas na de Winter-Efteling zou beginnen; eerdere berichten over een vroege start van de bouw werden hiermee ontkracht.
 

Korte saecken: De cast van “De Kleine Zeemeermin” werd aan de pers voorgesteld. • Het Airmiles-spaarsysteem ging bij ABN-AMRO en Albert Heijn op de schop, waardoor voor velen het sparen voor een Efteling-kaartje een stuk moeilijker werd. • Het Efteling-golfpark en het Efteling-hotel namen samen deel aan het initiatief “Brabant Golfland”, een samenwerkingsverband ter promotie van Brabantse golfbanen en bijpassende hotels. • Soapsterren en beroemde voetballers speelden op 21 oktober in Zevenbergen een benefietwedstrijd voor Villa Pardoes. • Villa Pardoes begon deze maand met het verstrekken van een chique nieuw relatiegeschenk. “Villa Vin” is een fles wijn met een door Robert Jaap Jansen ontworpen etiket. • Op de laatste dag van het seizoen liet een vrouw haar vier honden achter in haar automobiel op de parkeerplaats terwijl ze zichzelf vermaakte in het park. De politie bevrijdde de arme beesten, die de vrouw na het betalen van een boete van € 150,- weer kon ophalen.

De laatste dag van het seizoen viel dit jaar op 31 oktober. Tijdens de allerlaatste Wonderlijke Efteling-show nam Christian Farla afscheid van het park met een mislukte “zwevende heks”-truc, maar na het slotakkoord was het gebruikelijke gejuich van het uitzinnige publiek er niets te minder om. Algemeen directeur Ronald van der Zijl gaf deze dag een radio-interview waarin hij onder andere aanstipte dat de verkeers- en fileproblematiek een steeds serieuzere bedreiging vormt voor het handhaven van de bezoekersaantallen van het park. Van der Zijl sprak ook kort over de toekomstige nieuwe sprookjes (nog zeker vier of vijf nieuwe in de komende jaren) en de nieuwe attractie voor 2006. De Efteling sloot het seizoen 2004 af met 3,3 miljoen bezoekers; tegenover de 3,26 miljoen van 2003 wederom een kleine groei. Het park wist op basis van deze 3,3 miljoen bezoekers een aardige winst te behalen. Niet slecht voor een jaar zonder noemenswaardige vernieuwingen of jubilea.

Tijdens het eerste weekeinde van november opende het park, door een uitkoop, speciaal voor bezoekers met een Makro-kaartje. In andere jaren boden deze uitkoopdagen weinig nieuwswaardigs (op een overdaad aan vroegtijdige winterfrutsels na), maar dit keer lag dat wat anders. Het pleintje voor het Meisje met de Zwavelstokjes was namelijk geopend! De Sprookjesbos-route was al compleet omgelegd, kronkelend vanaf Repelsteeltje naar de gesloten stadspoort van het nieuwe gebouw. Vanaf daar was tevens de aansluiting op de bestaande route, vanaf de Fakir, reeds te bewandelen. Veel details aan het exterieur van het sprookje waren vanaf deze dag dan ook bekend, zoals de grafstenen van grootje en haar arme kleinkind.

De Efteling bevestigde deze maand ook eindelijk de naam voor de nieuwe attractie van 2006. Zoals mailinglist Eftelist al máánden eerder meldde, zou de nieuwe ride “De Vliegende Hollander” gaan heten. Algemeen directeur Ronald van der Zijl bracht hierbij echter ook het wel heel vreemd in de Efteling-liefhebbersoren klinkende nieuws dat er nog geen besluit was genomen over de precieze vorm waarin de attractie gebouwd zou gaan worden. Zo was het, volgens Van der Zijl, nog niet duidelijk of de attractie wel of niet geheel overdekt zou zijn en wat voor transportsysteem het geheel zou krijgen. Aangezien de bouwtekeningen een paar weken later bij de gemeente Kaatsheuvel ter inzage lagen, zullen we maar niet te veel aandacht geven aan deze schattige maar hopeloze geheimzinnigdoenerij.

De 17de november van 2004 zal als een goudomrande dag de Efteling-historie in gaan. Op deze dag werd in de Verenigde Staten bekend gemaakt dat de Efteling uitgeroepen was tot winnaar van de “Thea Classic Award”. Deze award wordt één maal per jaar uitgereikt door de wereldwijde organisatie van ontwerpers van themalocaties en evenementen (TEA, Themed Entertainment Association). De Thea Classic Award kan gezien worden als de Oscar van de themalocaties-business. Het park ontving deze behoorlijk prestigieuze prijs voor het feit dat het al meer dan vijftig jaar met succes aan de weg timmert. De in Amerika aanwezige Efteling-medewerkers waren bijzonder verrast met de onderscheiding en brachten het goede nieuws direct per telefoon over aan de directie en medewerkers in Nederland. Overigens werd de Efteling niet door de minste personen uit de branche voorgedragen voor de prijs: Tony Baxter, vice president van de ontwerpafdeling van The Walt Disney Company (Disney Imagineering) en Bob Rogers van BRC Imagination Arts, een bedrijf dat attracties en attractieparken ontwerpt en bouwt, maakten zich hard voor de Efteling. “Voor de meer dan vijftig jaar van inspiratie, kwaliteit, creativiteit en entertainment, voor intussen bijna negentig miljoen bezoekers”, was hun motivering. De persoonlijke vriendschap tussen Tony Baxter en Ton van de Ven zal het een en ander zeker ook niet in de weg gestaan hebben. Op 5 februari 2005 zou, tijdens het elfde Thea Awards Gala in het Disneyland Hotel te Anaheim, de prijs worden uitgereikt.

Op dezelfde 17de november beleefde “De Kleine Zeemeermin” dan eindelijk haar première in het Efteling-theater. De VIP-première, echter, werd gehouden op 28 november. Honderden bekende Nederlanders en Vlamingen, genodigden en journalisten zagen ― grotendeels samen met hun kinderen ― de kleine zeemeermin van Hans Christian Andersen rondzwemmen en zingen op het podium. Het prachtige sprookje was de tweede musical die de Efteling in samenwerking met het Vlaamse Studio 100 presenteerde. De musical was, net als dat een jaar eerder met Doornroosje was gedaan, aangepast aan het Nederlandse publiek. De taal werd her en der ontvlaamst en er werden grappen in de productie geschreven die verwezen naar recente gebeurtenissen in het land. Ook Eftelingse nieuwtjes als de Vliegende Hollander doken op in de tekst. De voorstelling zou nog tot 3 april 2005 te zien zijn; hierdoor zouden tijdens de eerste dagen van het zomerseizoen 2005 maarliefst twee producties in het Efteling-theater staan: naast de musical namelijk tevens de nieuwe Sprookjesshow. In het Efteling-theater dook, naast de meermin, overigens in de foyer ook nog een nieuw beeldje op van tovernar Pardoes.

Eind november werd de folder voor het nieuwe seizoen bij abonnementhouders in de brievenbus gedropt. De folder meldde naast wat abonnementtechnische zaken — de lijst met parken die formeel maximaal één keer per jaar te bezoeken zijn werd uitgebreid tot Liseberg, Alton Towers, Thorpe Park, Chessington World of Adventures, Warwick Castle, Madame Tussauds London, Parc Asterix en Europapark — het onderwerp van de nieuwe parkshow: Hans Christian Andersen, geheel in lijn met het Andersen-jaar 2005 dus. Later werd ook bevestigd dat de nieuwe parkshow een samenwerkingsverband zou worden met Studio 100, dat al eerder de twee musicals Doornroosje en de Kleine Zeemeermin produceerde. De folder toonde trouwens ook een wisseling-van-de-wacht bij de “partners in kwaliteit”: Kodak en M&M’s verdwenen, Unilever trad toe met haar ijsmerk Ola.

In het Bilderberg-hotel ´t Speulderbos te Garderen vond op 25 november de uitreiking plaats van de “Corporate Fashion Awards”. Initiatiefnemer Holland Career & Workwear (HCW), brancheorganisatie voor leveranciers van bedrijfs- en “corporate image”-kleding, riep twee jaar geleden de awards in het leven om de positieve effecten van het dragen van bedrijfs- en imagokleding meer bekendheid te geven bij het publiek. Uit handen van juryvoorzitter en couturier Frans Molenaar kreeg de Efteling in de categorie “Corporate Imagekleding voor ondernemingen met meer dan honderd medewerkers” de award uitgereikt.

Korte saecken: Op Efteling.nl verscheen het Meisje met de Zwavelstokjes ― helaas slordig erbij gefrot en met spelfouten ― op de interactieve plattegrond. • De promotiefolder voor de Anton Pieck-prijs toonde, helaas nogal klein, een eerste beeld van het Meisje zélf. • Abonnementhouders ontvingen een fraaie folder met informatie over een behoorlijk luxe kerstdiner, dat in het Fata-Morgana-evenementencomplex zou gaan plaatsvinden. • De “Wondere Webwinkel” werd gestart op de officiële Efteling-site. In deze webshop kan een subselectie van het souveniraanbod besteld worden. • Coca-Cola-doppen werden deze maand niet zomaar weggegooid; vier speciale actiefiches uit de dop gaven namelijk een aardige korting op een kaartje voor de Winter-Efteling.

Op 6 december kropen Efteling-liefhebbers massaal achter de televisie om af te stemmen op de Vlaamse jeugdzender Ketnet voor de eerste aflevering van de televisieserie “Sprookjes”. De eerste aflevering was meteen een heel bekend sprookje: Hans en Grietje. Helaas waren de meningen over deze aflevering lang niet allemaal even positief. Slecht acteerwerk was het voornaamste bezwaar. De tweede aflevering, “Tafeltje dek je”, liet echter duidelijk zien dat er behoorlijk wat kwaliteitsverschillen tussen de episodes onderling waren. Dit sprookje werd op de verschillende lijsten en fora dan ook behoorlijk positief ontvangen. Kenmerkend voor de hele serie was het afwisselende gebruik van allerlei, meer en minder bekende, locaties in het park. Voor Efteling-liefhebbers werd het geheel dan ook al snel een soort “ontdek-je-plekje”, waarbij vooral het gebruik van het échte interieur van de toren van Raponsje in het betreffende sprookje wel heel erg leuk was. Het Efteling-theater deed in de serie zo vaak dienst dat het zelfs de primaire doelgroep van zesjarigen moet zijn gaan opvallen. Op de eerste openingsdag van de Winter-Efteling was de complete serie overigens, op een drietal DVD’s, te koop in elke parkwinkel.

Die openingsdag van de zesde Winter-Efteling was 11 december. Op deze dag was aanvankelijk ook de officiële opening van het vijfentwintigste sprookje in het Sprookjesbos gepland. Door de bijzetting van Prins Bernhard, eveneens op deze dag, ging dat echter niet door en werd de opening van “Het Meisje met de Zwavelstokjes” voor de pers verzet naar 15 december. Stervelingen zonder perskaart konden echter (gelukkig) wel vanaf deze dag al het nieuwe sprookje bezoeken. De eerste reacties van “de echte fans”, zoals parkdirecteur Olaf Vugts het gemêleerde gezelschap van Efteling-liefhebbers later in een radio-interview zou noemen, waren enorm positief, ja zelfs lyrisch te noemen.

“Het Meisje”, zoals liefhebbers het sprookje al snel zouden gaan noemen, bleek een prachtige combinatie van verfijnde decorbouw, moderne techniek en sfeermakers als prachtige belichting en fraaie muziek te zijn geworden. Een echt Eftelings pareltje dat direct toetrad tot de reeks nieuwe topsprookjes van de laatste jaren, zoals Tafeltje-dek-je en de Chinese Nachtegaal. Middels een projectie reflecterende Pepper’s Ghost die themaparkliefhebbers spoedig herkenden uit Disneys “Twilight Zone Tower of Terror”, beleefden massaal toestromende bezoekers de ontroerende visioenen van het meisje mee. Het verhaal zelf werd verteld op rijm, naar een tekst van Ton van de Ven. In een interview met Omroep Brabant sprak de vuttende voormalig creatief directeur zijn goedkeuring uit over het resultaat; juniorontwerper Michel den Dulk werkte het concept (het sprookje lag al jaren klaar als “idee”) uit tot een buitengewoon fraai en ultiem “Piecks” geheel. De coördinatie van het project was in handen van Peter Koppelmans.

In de eerste week na opening werd nog een beetje gesleuteld aan de instellingen van het sprookje (onder andere de geluidssterkte) en werden ― helaas wat kunstmatig ogende ― geprojecteerde sneeuwvlokjes toegevoegd aan het begin van de show.

Buiten “Het Meisje” bood de eerste dag van de Winter-Efteling natuurlijk meer nieuwigheden. • Het Sterrenplein op de Pardoes-promenade was voorzien van een windroos in de bestrating. • Vogel Rok stond niet langer in de steigers. De recordhouder “grootste vogel bij de ingang van een attractie” zag er weer uit als nieuw, maar het was niet gebleven bij een opknapbeurt van de vogel zelf. De schildering op de achtergrond toonde namelijk een heel nieuw tafereel: niet langer een zeegezicht waarbij de zonnestralen door de wolken breken, maar een tropische archipel met palmbomen. Een hele verandering, die door Efteling-liefhebbers positief werd ontvangen. Insiders meldden overigens dat het nieuwe tafereel een oorspronkelijk ontwerp van Ton van de Ven zou zijn. In de attractie zelf waren klaphekjes geplaatst bij de uitgang. • Deze winter werd er eens geen strooien sneeuwpop op het Dwarrelplein geplaatst, maar een nóg groter exemplaar van kunststof dat ’s avonds dienst deed als podium voor een wel erg experimentele entertainmentact. • Een bijzonder sfeervolle act dit jaar waren de zogenaamde “Speeldoosjes”, te vinden op de Brink, Pardoespromenade en later op de dag voor de ingang van het Wonderdepot. • Hiëronymus, a.k.a. “IJzige IJsbrand”, was ook weer van de partij waardoor het Spookslot twee keer zo druk was als normaal. • In het Sprookjesbos waren natuurlijk weer tal van kleine aanpassingen en winterdetails te ontdekken; de wegwijzer van Doornroosje was verplaatst; Langnek had een ijspegel aan zijn neus hangen; de Reus van Klein Duimpje was op pad geweest met een enorme slee; de Sprookjesbosroute vanaf de Indische Waterlelies tot het Meisje was voorzien van prachtige kleine kaarsjes in de bomen, en een skieënd muisje achter de modeltrein in de speelkamer van de Zeven Geitjes toverde een glimlach op menig gezicht. • Deze editie van de Winter-Efteling was men duidelijk ook niet zuinig geweest met de kunstsneeuw: het Herautenplein, het stadje van Het Meisje, het Anton-Pieckplein (zowel het nieuwe als het oude gedeelte) en het Kinderspoor waren allemaal bedekt met een laagje witte vlokken. • Het Kinderspoor deed ook dit jaar weer dienst als langlaufbaan, waarbij het bord “De Blauwe Reiger” netjes was bedekt met een bord voor “’t Hijgend Hert”. • Het geluid had er moeite mee deze winter: in Carnaval Festival was geknoeid met de verschillende geluidssporen waardoor her en der de verkeerde thema’s klonken. In Herberg de Ersteling was de hele winter geen woord te verstaan van het verhaal en op de Pardoes-promenade moest vanaf kerst een speciaal winterarrangement, maar óf het verschil met Merkelbachs normale versie was te minuscuul om op te vallen, óf de nieuwe muziek werd gewoon helemaal niet afgespeeld. • Droomvlucht had in de periode tussen het zomer- en winterseizoen duidelijk een flinke opknapbeurt gehad. Vooral het Kastelenrijk en het Wonderwoud lagen er weer prachtig bij, waarbij zelfs de lelijke lichtgroene wandelpaden door de decors waren bedekt met een net laagje mos. • In Fata Morgana werd het, nadat eerder al de eerste tijger een hele poos weg was geweest, tijd voor een opknapbeurt van de tweede tijger. Deze was vanaf de start van de Winter-Efteling dan ook afwezig.

De Winter-Efteling bracht, na de pin van Het Meisje met de Zwavelstokjes, nog een mooie pin dit jaar, dit maal van het Efteling-wapenschild. Helaas was het kleinood alleen te krijgen bij bepaalde producten in restaurant het Witte Paard. • Tijdens het tweede weekeinde van de Winter-Efteling werd de parkvideo éindelijk op DVD uitgebracht. Het schijfje kreeg de naam “De Magische Bol”, en werd verkocht voor € 19,95. Erg positief werd het product echter niet ontvangen. Dit kwam vooral door de slordigheden in de transfer en lage beeldkwaliteit, maar ook de hoeveelheid extra’s viel menigeen wat tegen. Wel aardig was de toevoeging van de video van de Sprookjesshow 1998-2001 en de Villa Volta-invalidenshow. • Naast de wapenschildpin en de park-DVD bracht deze maand nog een bijzonder souvenir, maar dan van een totaal ander prijsniveau. Voor € 99,- konden bezoekers een miniatuur kopen van het Huis van de Vijf Zintuigen. Het object was zeer gedetailleerd uitgevoerd in bronstinten en had, op de kleurigheid na, wel wat weg van de miniatuur-Laafhuysen.

December was ook de maand van de nieuwtjes rond het zomerseizoen 2005 en de periode daarna. • De website van de gemeente Loon op Zand meldde dat horecapunt De Kurketrekker zou worden gesloopt. • Het personeelsblad Efteldingen bevestigde de naam van de attractie voor 2006 nog eens, en schreef over de komst van nieuwe attractieborden (met pictogrammen) en het wachttijdenweergavesysteem dat eigenlijk tijdens deze Winter-Efteling al ingevoerd zou worden. • Als donderslag bij heldere hemel bracht uw nederige WWCW-webmaster op mailinglist Eftelist het grootste nieuws van de maand: STER-leeuw Loeki zou vanaf het nieuwe seizoen hét gezicht van Carnaval Festival worden. Hoewel menigeen niet overtuigd leek te zijn van de waarheid van dit nieuws, gaf navraag bij Geesink Studios (verantwoordelijk voor het ontwerp van Loeki én Carnaval Festival) vrijwel direct bevestiging van het plan. Een twaalftal (het bleken er later veertien te zijn geworden) Loeki’s zou zijn intrek nemen in de attractie, ongeveer één per scène dus.

Korte saecken: algemeen directeur Ronald van der Zijl nam plaats in de Raad van Toezicht van het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (NBTC). • Hoewel het park al een half jaar adverteerde met Kim-Lian in de rol van Kleine Zeemeermin, werd deze maand bekend gemaakt dat Kathleen, één van de drie meiden van het Vlaamse K3, de rol vanaf januari op zich zou gaan nemen. • De Efteling B.V. maakte fusieplannen bekend. De B.V. zou moeten worden samengevoegd met Onroerend-Goedmaatschappij De Eersteling BV en De Golfeling BV. Het fusievoorstel werd op 15 december gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. • Air Miles-spaarders die via de website van het park kaarten voor de Winter-Efteling bestellen, konden vanaf nu op vertoon van slechts hun Air Miles-pas het park betreden. • Een achttienjarige medewerker van het park bleek in de periode januari tot juli 2004 kasgeld in eigen zak gestoken te hebben. De jongeman wist maarliefst € 5.500,- buit te maken op deze manier. De Efteling-medewerker werd veroordeeld van een taakstraf van 60 uur. • Het park schreef een wedstrijd uit waarmee het op zoek was naar het lekkerste pannenkoekenrecept. Het pannenkoekenrestaurant in de Dioramahal was deze winter omgevormd tot een pannenkoekenbuffet. • Op oudejaarsdag kon eenieder die kon aantonen het afgelopen jaar “in het nieuws” te zijn geweest (bijvoorbeeld met een krantenbericht) gratis het park in.