Was het u reeds bekend dat...

...de tak van de oude Chinese Nachtegaal niet alleen nog steeds tegen het muurtje van de draak te zien is, maar dat de tak ook nog gewoon onderhouden wordt? Een paar jaar geleden is de verweerde tak helemaal hersteld.

...aan het begin van de tweede Winter-Efteling (2000-2001) Draak Lichtgeraakt voor korte tijd afwezig was? Op zijn gebruikelijke plaats hing een bordje met het opschrift “Ben zo terug”. Na enkele weken keerde hij inderdaad terug, nu met rook uit zijn neusgaten.


...net voordat de bezoeker ― via de normale Sprookjesbosroute ― Draak Lichtgeraakt bereikt er rechts van het beest lichtgevende spiedende oogjes in de struiken te zien zijn? Ze vallen vooral ’s avonds en in de winter goed op. Daarbij is ook het geluid van een rollende donder te horen, alsof er zich een tweede draak in de struiken verborgen houdt.


...Draak Lichtgeraakt ook bekend is bij de kabouters van het Kabouterdorp? In het paddenstoelhuis van de schrijvende kabouter ligt op de vloer een perkament met de tekst: "Heel, heel lang geleden leefde in het diepe donkere bos achter de verre einder een heel boze draak die enorme tanden had en die het geluid maakte van de rollende donder. Geweldige vlammen spoten..." Dat kabouterhuis werd door Ton van de Ven een jaar na de draak toegevoegd aan het Sprookjesbos.

In veel Europese en oosterse volksvertellingen komen draken voor. In de meeste worden draken geportretteerd als buitenmaatse hagedissen, die vuur kunnen spuwen, kunnen vliegen met hun grote klapwiekende vleugels, en een enorme ravage aan kunnen richten met hun lange, zwiepende staart. Het zijn geschubde dieren met vonkende ogen, een vurige kam, twee of vier klauwen en een spitse tong. In de Europese volkscultuur personificeren draken meestal het kwade dat bevochten en overwonnen dient te worden. In Azië, en met name in China en Japan, zijn draken meestal goedhartige wezens, die voor weelde en voorspoed kunnen zorgen. Tijdens het traditionele Chinese nieuwjaarsfeest, trekken parades met lange draken door de straten, om het nieuwe jaar te behoeden voor onheil.

Hoewel draken nu als fabeldieren worden beschouwd, geloofden mensen ooit dat ze echt bestonden. De wetenschapper Edward Topsell bijvoorbeeld, schreef er in 1608 een uitgebreide studie over, waarin hij ze beschouwde als reptielen, gerelateerd aan de slang. Hij onderscheidde verschillende soorten draken, naargelang hun afkomst, hun grootte en hun uiterlijke verschijning. Uit de middeleeuwen stammen heel wat natuurhistorische teksten die bevolkt worden met allerhande fabeldieren, zoals de eenhoorn, de griffioen en de harpij. De eigenschappen die de Middeleeuwse mens aan bepaalde van deze dieren toeschreef, maakte hen geschikt als metafoor van zonden of christelijke deugden. Pas later in de zeventiende eeuw begonnen wetenschappers voor het eerst te twijfelen aan het bestaan van draken. Niet alleen was er weinig of geen wetenschappelijk bewijs, hun bestaan rees ernstige religieuze vragen: nergens in de bijbel stonden de dieren vermeld ― waren ze eigenlijk wel door God geschapen? Uit al die vragen ontstond de dragonologie, een in de Renaissance aanvaarde wetenschap die alle ideeën en veronderstellingen rond het bestaan van draken evalueerde en onderzocht.

In de sprookjes van Grimm, Andersen en Perrault komen draken maar met mondjesmaat voor. Het bekendste drakensprookje is dat van de Tweelingbroers, dat teruggaat op een oude drakendoderlegende. Sommige legendarische drakendoders zijn heel beroemd geworden, denk maar aan Cadmus, Beowulf, Sint Joris en de aartsengel Michaël. De oorsprong van de oude drakendoderlegenden kan terug worden gevoerd tot het oude Egypte. De bekendste variant is wellicht de Oudgriekse Perseus-mythe. Wellicht is de hoofdreden waarom in de Efteling, behalve de Vliegende Draak, weinig fabeldieren voorkomen, het feit dat de meeste sprookjes in de Efteling teruggaan op verhaalstof van Grimm, Andersen en Perrault. Nochtans zijn Europese volksvertellingen waarin fabeldieren een rol spelen niet dun bezaaid zodat ze, ondanks het feit dat ze minder bekend zijn dan bijvoorbeeld de kindersprookjes van Grimm, een boeiende inspiratiebron zouden kunnen zijn voor Efteling-sprookjes en Efteling-attracties in de toekomst.

Het sprookje in de Efteling
Toen op zondag 6 april 1979 de Efteling na een winterslaap van zes maanden weer zijn deuren opende, moesten de bezoekers het in het Sprookjesbos doen zonder het melodieuze gezang van de Chinese nachtegaal. In de krant was een echte Vliegende Draak aangekondigd als vervanger voor dit door mankementen geplaagde ontwerp van Peter Reijnders en Anton Pieck, maar behalve de tak waar tot op 8 oktober 1978 de Chinese nachtegaal had zitten zingen, was er nog niets te zien. "Er komt een indrukwekkende draak van enkele meters groot met een rollende tong, klapperende vleugels en mogelijk een rook uitspuwende bek. Het reusachtige groene dier zal met zijn blikkerende tanden een grote schatkist met juwelen bewaken. Wanneer de bezoeker zijn nieuwsgierigheid niet kan bedwingen en de juwelen aanraakt, valt de draak aan en komt hij onheilspellend op de bezoeker af," zo beschreef een perstekst enkele dagen voor de opening van het nieuwe Efteling-seizoen de nieuwste Sprookjesbos-bewoner. Maar de bijna 1.000 kilogram wegende draak, was, net als Raponsje in 2001, niet op tijd klaar. De draak bleek een weerspannig beest; de programmering die ingenieur Jutte — het hoofd van de technische dienst — en Lex Lemmens ontwikkelden voor het door Mari van Heumen uitgedokterde mechanische binnenwerk, bewoog niet zo natuurlijk als was voorzien en de draak kon pas anderhalve maand na de opening van het Efteling-seizoen, op woensdag 20 juni 1979, zijn plaats in het Sprookjesbos innemen. Toen de Draak uiteindelijk grommend en briesend zijn taak als schatbewaarder opnam, was hij, met zijn lengte van zeven meter en zijn vleugelwijdte van vier meter, de grootste bewegende draak die ooit was geconstrueerd.

Velen beschouwen de vliegende draak als het eerste oorspronkelijke ontwerp van Ton van de Ven voor het Sprookjesbos van de Efteling. Hoewel Ton van de Ven de definitieve versie van de vliegende draak op papier zette, was het idee oorspronkelijk van Anton Pieck, die in de jaren zestig en zeventig een aantal schetsen maakte voor een Efteling-sprookje met een draak in de hoofdrol. Op een van die schetsen is een "vuurspuwende draak" te zien, die als twee druppels water lijkt op die van Ton van de Ven, gezeten op een muurtje met een kleine vijver er omheen. Op een andere schets van Anton Pieck zit de draak op een hoge pilaar en wordt hij bereden door een kabouter. Laatst- genoemde ontwerp is één van de tientallen Holle-Bolle- Gijsontwerpen die Pieck tijdens zijn loopbaan voor het park zal ontwerpen. Ton van de Ven liet zich voor zijn Sprookjesbos-toevoeging duidelijk inspireren door deze ontwerpen; het was het idee van Lex Lemmens om er een interactief element aan toe te voegen, een schatkist met een loszittende kroon waarmee de draak kon worden wakker gemaakt. Hoewel het de bedoeling was dat de Draak van in de beginjaren zou stomen en roken, duurde het uiteindelijk ruim twee decennia voor de Draak met rookeffecten werd uitgerust. Pas in 2000, ter gelegenheid van zijn eenentwintigste verjaardag, werd een mechanisme geïnstalleerd waardoor er nu ook rook uit de neusgaten van de draak kon komen; in de schatkist werden enkele kleurrijk oplichtende edelstenen toegevoegd, wat 's avonds voor een mooi effect zorgt.

Een echt sprookje is er bij ‘De Vliegende Draak’ nooit geschreven. Op de tiende luistersprookjes-LP, die in 1985 werd uitgebracht, staat wel het verhaal "De Draak en de Schat", waarin koning Magico een wedstrijd uitschrijft om zijn dochter aan een echtgenoot te helpen: de jongeman die zijn grootste schat vindt, mag zijn dochter trouwen. Wanneer een zelfzuchtige prins uiteindelijk de schat weet te vinden, verandert de koning hem in een draak. Dat vroeger de Chinese nachtegaal op de stek zat van Draak Lichtgeraakt — zoals de vliegende draak vaak wordt genoemd — is nu nog te zien aan de oude tak van de nachtegaal, die er nog steeds staat, en aan enkele gouden Chinese draakornamentjes, die op het muurtje zijn aangebracht. Het geluid dat de draak voortbrengt, is een mix van het geluid van een boze gorilla en het gesis van een slang, afkomstig van het album "Essential Death And Horror Sound Effects Vol. 1", een verzameling griezelgeluiden van BBC-sound designer Steven Brown.